Hulumtimi dokumenton 45 raste të përdhunimeve – duke përfshirë përdhunimin në grup – dhe forma të tjera të dhunës seksuale, me burra dhe fëmijë të dhunuar gjithashtu
Dhuna seksuale shoqërohej shpesh me rrahje, fshikullim, goditje elektrike dhe forma të tjera torture
‘Nuk mendoj se do të jem më i njëjti person’ – gruaja e dhunuar nga policia e forcave speciale
“Dëshmitë e tmerrshme që kemi mbledhur tregojnë për një model më të gjerë në përdorimin e dhunës seksuale si një armë kyçe në armaturën e shtypjes së autoriteteve iraniane” – Agnés Callamard
Forcat iraniane të sigurisë kanë përdorur përdhunimin dhe forma të tjera të dhunës seksuale për të frikësuar dhe ndëshkuar protestuesit paqësorë gjatë kryengritjes së vitit të kaluar “Liria e Jetës së Gruas”, tha Amnesty International në një raport të ri të madh sot.
Raporti prej 120 faqesh, Dhuna seksuale me armë për të shtypur kryengritjen e ‘Lirisë së Jetës së Gruas’ në Iran , dokumenton në detaje rrëqethëse kalvarin e 45 të mbijetuarve – 26 burra, 12 gra dhe shtatë fëmijë – të cilët iu nënshtruan përdhunimeve, përdhunimeve në grup dhe/ose forma të tjera të dhunës seksuale nga forcat e inteligjencës dhe sigurisë pas arrestimit të tyre arbitrar për pjesëmarrje në protesta.
Autorët përfshijnë agjentë nga Garda Revolucionare, forca paraushtarake Basij dhe Ministria e Inteligjencës, si dhe degë të ndryshme të forcës policore – duke përfshirë policinë e sigurisë publike (police amniat-e omoumi), njësinë e hetimit (agahi) dhe grupi i forcave speciale (yegan-e vijeh ). Të mbijetuarit përfshijnë gra dhe vajza që kishin hequr shamitë e tyre, si dhe burra dhe djem që dolën në rrugë për të shprehur zemërimin e tyre ndaj dekadave të diskriminimit dhe shtypjes me bazë gjinore.
Gjashtëmbëdhjetë nga 45 të mbijetuarit, rastet e të cilëve janë dokumentuar në raport, u përdhunuan – duke përfshirë gjashtë gra, shtatë burra, një vajzë 14-vjeçare dhe dy djem të moshës 16 dhe 17 vjeç. Gjashtë – katër gra dhe dy burra – u përdhunuan në grup nga deri në dhjetë agjentë meshkuj. Agjentët shtetërorë përdhunonin gra dhe vajza në mënyrë vaginale, anale dhe orale, ndërsa burrat dhe djemtë dhunoheshin analisht. Të mbijetuarit u përdhunuan me shkopinj druri dhe metali, shishe qelqi, çorape dhe/ose organet seksuale dhe gishtat e agjentëve. Përdhunimet ndodhën në ambientet e paraburgimit dhe furgonat e policisë, si dhe shkollat ose ndërtesat e banimit të ripërcaktuara në mënyrë të paligjshme si vende paraburgimi.
Farzad, i cili u përdhunua në grup në një furgon që i përkiste njësisë së policisë së forcave speciale, tha:
“Agjentët me rroba civile na bënë të përballeshim me muret e automjetit dhe na dhanë goditje elektrike në këmbë…Më torturuan me rrahje… duke më thyer hundën dhe dhëmbët. Më tërhoqën pantallonat dhe më përdhunuan… Po më grisnin me të vërtetë… Po derdhja shumë dhe më rridhte gjak nga rektumi.”
Maryam, e cila u përdhunua në grup në një qendër paraburgimi të Gardës Revolucionare, tregoi se përdhunuesit e saj i thanë:
“Ju jeni të gjithë të varur nga penisi, kështu që ne ju treguam një kohë të mirë. A nuk është kjo ajo që ju kërkoni nga çlirimi?”
Amnesty dokumentoi gjithashtu rastet e 29 të mbijetuarve që iu nënshtruan formave të dhunës seksuale përveç përdhunimit. Këta përfshinin në mënyrë rutinore agjentë shtetërorë duke kapur, përhumbur, rrahur, grushtuar dhe shkelmuar gjoksin, organet gjenitale dhe të pasmet; zbatimi i lakuriqësisë, ndonjëherë para videokamerave; administrimi i goditjeve elektrike, futja e gjilpërave ose aplikimi i akullit në testikujt e meshkujve; prerja me forcë e flokëve të grave dhe/ose zvarritja e tyre për flokë; dhe kërcënime ndaj të mbijetuarve të përdhunimit dhe/ose të afërmve të tyre.
Dhuna seksuale u shoqërua shpesh me forma të tjera të torturës dhe keqtrajtimit, duke përfshirë rrahjen, rrahjen, goditjet elektrike, administrimin e pilulave ose injeksioneve të paidentifikuara, mohimin e ushqimit dhe ujit dhe kushte mizore dhe çnjerëzore të burgimit. Forcat e sigurisë gjithashtu u mohuan në mënyrë rutinore kujdesin mjekësor të mbijetuarve, duke përfshirë lëndimet e lidhura me përdhunimin.
Amnesty ndau gjetjet e saj me autoritetet iraniane më 24 nëntor, por ende nuk ka marrë një përgjigje. Deri më sot, autoritetet iraniane nuk kanë akuzuar apo ndjekur penalisht asnjë zyrtar për përdhunimet dhe format e tjera të dhunës seksuale të dokumentuara në raport.
Agnés Callamard, Sekretarja e Përgjithshme e Amnesty International, tha:
“Kërkimi ynë ekspozon sesi agjentët e inteligjencës dhe sigurisë në Iran përdorën përdhunimin dhe dhunën tjetër seksuale për të torturuar, ndëshkuar dhe shkaktuar dëme të qëndrueshme fizike dhe psikologjike te protestuesit, përfshirë fëmijët deri në 12 vjeç.
“Dëshmitë rrëqethëse që kemi mbledhur tregojnë për një model më të gjerë në përdorimin e dhunës seksuale si një armë kyçe në armaturën e autoriteteve iraniane për shtypjen e protestave dhe shtypjen e mospajtimit për t’u kapur në pushtet me çdo kusht.
“Prokurorët dhe gjyqtarët e Iranit jo vetëm që ishin bashkëpunëtorë duke injoruar ose mbuluar ankesat e të mbijetuarve për përdhunim, por gjithashtu përdorën ‘rrëfimet’ e ndotura nga tortura për të ngritur akuza të rreme kundër të mbijetuarve dhe për t’i dënuar ata me burgim ose vdekje.
“Viktimat nuk kanë asnjë rekurs dhe pa kompensim.
“Pa asnjë perspektivë për drejtësi brenda vendit, komuniteti ndërkombëtar ka për detyrë të qëndrojë me të mbijetuarit dhe të ndjekë drejtësinë.”
Frika nga ndëshkimi dhe dëmtimi i qëndrueshëm psikologjik
Shumica dërrmuese e të mbijetuarve i thanë Amnesty-së se ata nuk parashtruan ankesa pas lirimit, nga frika e dëmtimit të mëtejshëm dhe duke besuar se gjyqësori iranian është një mjet shtypjeje dhe jo korrigjim. Gjashtë të mbijetuar zbuluan shenjat e tyre të torturës ose u ankuan për abuzime kur u sollën para zyrtarëve të prokurorisë për t’u marrë në pyetje ndërsa ishin ende në paraburgim, por u shpërfillën. Tre të mbijetuar ngritën ankesa formale pas lirimit, por dy u detyruan t’i tërhiqnin pasi forcat e sigurisë kërcënuan se do t’i rrëmbenin dhe/ose t’i vrisnin ata ose të afërmit e tyre, ndërsa një person i tretë u injorua për muaj të tërë dhe u tha nga një zyrtar i lartë se ai ” gabim” një kontroll trupor për dhunë seksuale.
Amnesty ka shqyrtuar gjithashtu një dokument zyrtar të rrjedhur, të datës 13 tetor 2022 dhe të publikuar nga një media jashtë Iranit në shkurt të këtij viti, i cili zbulon se autoritetet mbuluan ankesat për përdhunim të bëra nga dy vajza të reja kundër dy agjentëve të Gardës Revolucionare gjatë protestave. Zëvendësprokurori i Teheranit këshilloi në dokument se rastet duhet të klasifikohen “plotësisht sekrete” dhe sugjeroi që ato gradualisht të “mbyllen[d] me kalimin e kohës”.
Gratë, burrat dhe fëmijët e mbijetuar i thanë Amnesty-së se vazhdojnë të përballen me traumat fizike dhe psikologjike të përdhunimit dhe formave të tjera të dhunës seksuale. Nëna e një nxënësi shkolle që u përdhunua i tha Amnesty se djali i saj kishte tentuar dy herë të vetëvrarë ndërsa ishte në paraburgim. Një protestuese, Sahar, tregoi ndikimin traumatik të dhunës seksuale në duart e forcave të sigurisë që i hoqën rrobat – përveç të brendshmeve – dhe i prekën gjoksin dhe organet gjenitale ndërsa e tallnin dhe e kërcënonin me përdhunim. Ajo tha:
“Unë kam qenë një luftëtar në jetë. Edhe kur Republika Islamike u përpoq të më shkatërronte, unë vazhdova. Megjithatë, kohët e fundit, mendoj shumë për vetëvrasjen… Unë jam si një person që pret gjithë ditën për të kaluar natën që të mund të fle.”
Zahra, një grua që u përdhunua nga një agjent i policisë së forcave speciale, tha:
“Nuk mendoj se do të jem më i njëjti person. Nuk do të gjesh asgjë që do të më kthejë tek vetja ime, që të ma kthejë shpirtin… Shpresoj që dëshmia ime të rezultojë në drejtësi dhe jo vetëm për mua.”
Shtrirja e vërtetë e dhunës seksuale në përgjigjen e forcave të sigurisë ndaj kryengritjes “Liria e Jetës së Gruas” është e vështirë të vlerësohet, pasi stigma dhe frika nga hakmarrja kanë çuar në nën-raportim të konsiderueshëm. Megjithatë, dokumentacioni i detajuar i Amnesty-së i 45 rasteve në më shumë se gjysmën e provincave të Iranit – së bashku me rrëfimet nga të mbijetuarit dhe ish-të burgosurit e tjerë për raste të tjera të përdhunimit dhe dhunës tjetër seksuale ndaj një numri të madh protestuesish të ndaluar – tregon se shkeljet e dokumentuara janë pjesë e një më të gjerë model i një abuzimi të tillë.