Khamenei në 2024: Viti që regjimi i tij humbi terren brenda dhe rajonal
Ndërsa viti 2024 po i afrohet fundit, çdo vëzhgues i paanshëm pyeti se cila qeveri në rajon pësoi pengesat më të mëdha strategjike këtë vit, padyshim që do të tregonte regjimin e Iranit dhe udhëheqësin e tij suprem, Ali Khamenei.
Ndërsa i afrohemi vitit 2025, ky artikull shqyrton zhvillimet kryesore politike në Iran gjatë vitit të kaluar, analizon dështimet strategjike të Khameneit dhe ofron një vlerësim përfundimtar gjithëpërfshirës:
- Dështimi për të mobilizuar mbështetjen për tubimet e 11 shkurtit
Pjesëmarrja e pakët për mitingjet e 11 shkurtit 2024 shënoi fillimin e disfatave të mëvonshme për regjimin. Kjo ngjarje nënvizoi aftësinë në rënie të qeverisë së Khameneit për të mbledhur bazën e saj.
- Bojkot i përhapur i zgjedhjeve
Zgjedhjet parlamentare të 1 marsit 2024 dhe 10 majit 2024 panë bojkotime masive. Raportet zyrtare të regjimit pohuan se pjesëmarrja në votime ishte 30% në mbarë vendin dhe 15% në Teheran. Megjithatë, raportet në terren treguan se pjesëmarrja ishte nën 8%, duke ekspozuar legjitimitetin në rënie të regjimit.
- Vrasja e një komandanti të IRGC-së në Siri
Më 1 prill 2024, një sulm izraelit në konsullatën e Iranit në Siri rezultoi në vdekjen e gjeneral brigade Zahedi, një komandant i lartë i IRGC-së në Siri.
- Rrëzimi misterioz i helikopterit në Varzeghan
Më 19 maj 2024, Presidenti Ebrahim Raisi dhe Ministri i Jashtëm Amir-Abdollahian u vranë në një përplasje të dyshimtë helikopteri në Varzeghan. Vdekja e Raisit, si zbatuesi kryesor i axhendës së Khameneit, i dha një goditje të rëndë strategjisë së regjimit për konsolidimin dhe represionin e brendshëm.
- Zgjedhjet e trazuara presidenciale
Pas vdekjes së Raisit, një zgjedhje presidenciale e dobët më 1 qershor 2024, Masoud Pezeshkian doli si fitues. Vëzhguesit vunë re se zgjedhjet, të bojkotuara nga 60% e popullsisë sipas raporteve zyrtare, sinjalizuan dështimin e Khameneit për të ruajtur ekuilibrin e brendshëm politik.
- Sulmi shkatërrues ndaj komandës së Hezbollahut
Më 17-18 shtator 2024, shpërthimet që synonin pajisjet e komunikimit të mbajtura nga komandantët e lartë të Hezbollahut plagosën mbi 3000 dhe vranë 43. Kjo përfaqësonte shkeljen më të rëndësishme të sigurisë kundër Hezbollahut të mbështetur nga Irani në vite.
- Vdekja e liderit të Hezbollahut, Hassan Nasrallah
Më 27 shtator 2024, vetëm disa ditë pas sulmeve, një bombardim i selisë së Hezbollahut në Liban rezultoi në vdekjen e liderit të tij, Hassan Nasrallah. Kjo ishte një goditje gjymtuese për rrjetin e përfaqësuesve të Iranit dhe politikat e tij ndërhyrëse rajonale.
- Humbja e komandantëve të IRGC-së dhe Hezbollahut
Pas kësaj, shumë komandantë të lartë të IRGC-së dhe Hezbollahut në Siri dhe Liban u vranë, duke dobësuar më tej ndikimin rajonal të Iranit.
- Rënia e Bashar al-Assad në Siri
Më 8 dhjetor 2024, një kryengritje popullore çoi në rënien e diktatorit sirian Bashar al-Assad, një aleat kyç i Teheranit. Rënia e regjimit të Asadit shënoi fundin e një sundimi 50-vjeçar nga familja Assad dhe një goditje shkatërruese për strategjinë rajonale të Iranit.
- Divizionet në rritje të regjimit të brendshëm
Paaftësia e Pezeshkian për të zbatuar direktivat e Khameneit dhe ngërçi politik dhe ekonomik i regjimit nxorën në pah frakturat e brendshme në rritje dhe mungesën e perspektivës.
- Përshkallëzimi i protestave brenda vendit
Protestat e përhapura sociale dhe aktet e guximshme të sfidës nga të rinjtë dhe grupet e rezistencës vazhduan pavarësisht goditjeve të intensifikuara. Këto ngjarje nënvizuan kontrollin në rënie të regjimit mbi aparatin e tij të sigurisë.
përfundimi:
Në vitin 2024, regjimi i Iranit dhe Udhëheqësi Suprem Khamenei u përballën me pengesa të mëdha strategjike. Këto përfshijnë pjesëmarrje të ulët në ngjarjet kyçe si mitingjet e 11 shkurtit dhe zgjedhjet parlamentare, humbje të konsiderueshme të komandantëve të lartë të IRGC-së dhe Hezbollahut dhe vdekjen misterioze të Presidentit Raisi dhe ministrit të Jashtëm Amir-Abdollahian në maj. Goditjet rajonale u intensifikuan me vrasjen e liderit të Hezbollahut, Hassan Nasrallah dhe rënien e diktatorit sirian Bashar al-Assad. Brenda vendit, protestat u rritën së bashku me ndarjet e brendshme të regjimit. Shkarkimi i burimeve strategjike dhe opozita në rritje nënvizuan paaftësinë e regjimit për të mbajtur kontrollin, duke shënuar vitin 2024 si një pikë kthese drejt rënies së tij.
