14 nëntor 2018 – Emri Garda Revolucionare (IRGC) ka qenë i ndërthurur dhe sinonim i regjimit aktual klerik të Iranit për dekadat e fundit. Nga Lufta Iran-Irak te disa konflikte rajonale, te aktivitetet ekonomike dhe shtypja e brendshme e trazirave në të gjithë vendin, IRGC ka pasur një rol të madh në formësimin e politikës së brendshme dhe të jashtme të regjimit iranian.
Krijimi i IRGC-së
Pas revolucionit të vitit 1979, themeluesi i Republikës Islamike Ruhollah Khomeini kuptoi nevojën për të pasur një avantazh dhe aparat për të shuar çdo kërcënim të brendshëm dhe trazira. Duke marrë parasysh faktin se nuk mund t’i besonin ushtrisë, policisë iraniane dhe forcave të tjera shtetërore për këtë qëllim, mullahët në pushtet filluan procesin e nisjes së forcave të tyre paralele.
IRGC u krijua më 5 maj 1979, më pak se tre muaj pas revolucionit. Ajo që filloi si një grup paraushtarak i njësive të trajnuara ideologjikisht besnike ndaj liderit suprem, tani është bërë mbrojtësi i vetëm dhe shtylla kurrizore e mullahëve në pushtet në Iran.
IRGC i përgjigjet drejtpërdrejt udhëheqësit suprem, tani Ali Khamenei, dhe i jepet juridiksion dhe autoritete të pakufizuara. IRGC është në fakt mbi ushtrinë klasike të Iranit në hierarki dhe e pajisur me fuqi të madhe ekonomike dhe politike. IRGC tani ka evoluar për të qenë një qeveri “paralele” ose në hije e Iranit, përgjegjëse vetëm ndaj Khameneit.
Roli i IRGC-së në goditjen e brendshme
Që nga dita e parë, IRGC udhëhoqi një fushatë që synonte të spastronte disidentët, intelektualët, gazetarët, shkrimtarët, figurat e opozitës dhe sindikatat e organizuara të punës. Objektivi kryesor ka qenë vazhdimisht entiteti kryesor opozitar i Iranit, Organizata e Muxhahedinëve të Popullit të Iranit (PMOI/MEK), e theksuar në një mënyrë të tmerrshme gjatë masakrës së verës 1988 të mbi 30,000 të burgosurve politikë, kryesisht anëtarë dhe mbështetës të PMOI/MEK.
“Urdhërat për ekzekutimin sistematik të disidentëve erdhën nga vetë Khomeini në formën e një fetvaje (edikti fetar). Synimi i tij ishte të pastronte vendin nga çdo opozitë, veçanërisht nga organizata kryesore disidente, Muxhahedinët e Popullit të Iranit (PMOI/MEK),” tha Hamid Yazdan Panah, një aktivist dhe avokat iranian për të drejtat e njeriut, në një artikull të botuar nga The Hill.
Gjatë gjithë viteve 1980, IRGC kreu fushata të shumta që synonin disidentët jashtë vendit. Këto përpjekje përfshinin grupe në të gjithë spektrin, duke përfshirë grupet kurde dhe beluçi, anëtarë të koalicionit opozitar iranian, Këshilli Kombëtar i Rezistencës së Iranit (NCRI), ndër të tjera.
“Vrasjet zinxhir” famëkeqe të viteve 1990 që synonin kundërshtarët politikë dhe shkrimtarët disidentë brenda Iranit u kryen nga Ministria famëkeqe e Inteligjencës dhe Sigurisë (MOIS) dhe njësitë e IRGC-së pa u përballur ndonjëherë me drejtësinë për rolet e tyre vrasëse.
Udhëheqësi suprem iranian Ali Khamenei urdhëroi IRGC-në dhe milicinë e saj paraushtarake Basij të shtypnin kryengritjet studentore të vitit 1999, duke gëzuar bekimin e Hassan Rouhani, i cili atëherë ishte sekretar i regjimit i Këshillit të Lartë të Sigurisë Kombëtare dhe më vonë u bë president i regjimit iranian.
IRGC u lëshua edhe një herë gjatë kryengritjeve të vitit 2009 për të shuar çdo kërkesë pro-demokracisë. Gardistët filluan të arrestonin mijëra, torturuan qindra dhe ekzekutuan fshehurazi dhjetëra.
IRGC ka shënjestruar pamëshirshëm opozitën kryesore iraniane PMOI/MEK gjatë viteve, pas revolucionit të vitit 1979 dhe më pas kur organizata shkoi në mërgim, kryesisht në Irak. Anëtarët e MEK-ut u rrëmbyen dhe/ose u vranë gjithashtu në Evropë.
Ndërhyrja politike dhe terrorizmi
Regjimi iranian shpall se ka një mision hyjnor për të krijuar një qeveri universalisht të drejtë në të gjithë globin. Prandaj, ajo e konsideron ndërhyrjen në punët e brendshme të vendeve të tjera si masa të justifikuara dhe të nevojshme. Si rezultat, përdorimi i terrorizmit dhe përhapja e pikëpamjeve fondamentaliste nuk janë politika të një rëndësie të thjeshtë margjinale. Krahas shtypjes brutale të të gjitha protestave të brendshme, vetë mbijetesa e Teheranit varet plotësisht nga qëndrimi besnik ndaj kësaj praktike.
Aktivitetet famëkeqe të Teheranit janë zgjeruar në 13 vende dhe IRGC dihet gjithashtu se ka nisur qelizat ose rrjetet e spiunazhit në të paktën 12 vende të ndryshme, ndërsa shumica kanë parë autoritetet të kapin anëtarë të grupeve të tilla.
IRGC duke nxitur tensionin dhe dhunën sektare
Një metodë shumë vdekjeprurëse e eksploruar nga regjimi iranian ka qenë përkeqësimi i përçarjeve sektare në të gjithë Lindjen e Mesme, veçanërisht në fqinjin e tij perëndimor të Irakut, i cili vazhdon të mbetet një shtet shumë i brishtë. Një ironi mizore, megjithatë, dëshmohet në realitetin se ndërsa IRGC dihet se rekruton shiitë për grupet e milicisë, ajo gjithashtu ka nxitur mbështetjen për grupet terroriste sunite.
“Në të vërtetë, raporti dypartiak i komisionit të 11 shtatorit, i cili hetoi sulmet terroriste të Al Kaedës të 11 shtatorit 2001 – sulmi terrorist më i madh me viktima masive në historinë e SHBA-së – vuri në dukje se kishte “prova të forta që Irani lehtësonte tranzitin e al Kaedës anëtarët në dhe jashtë Afganistanit përpara 11 shtatorit, dhe se disa prej tyre ishin rrëmbyes të ardhshëm të 11 shtatorit’”, raportoi Washington Times.
Kjo ka për qëllim përmbushjen e objektivit përfundimtar të Teheranit: mbytjen e të gjithë rajonit me kaos dhe shfrytëzimin e një situate të tillë për të zgjeruar fushën e tyre të ndikimit. Sipas The Guardian, Irani “po siguron një hark ndikimi në Irak dhe Siri që do të përfundonte në Detin Mesdhe”.
IRGC mund të përshkruhet si krahu i regjimit iranian për të krijuar “Kalifatin e parë Islamik” duke marrë masat e para në këtë skicë në vitin 1979, shumë kohë përpara Daesh-it (ISIS/ISIL).
Në fakt, dhuna e promovuar nga regjimi iranian në të gjithë rajonin nën flamurin e islamit shiit, paralel me shtypjen mizore të imponuar ndaj komuniteteve sunite në vende të ndryshme, kanë inkurajuar ngritjen e DEASH-it.
Pushtimi i fshehur dhe zgjerimi i IRGC-së jashtë vendit
Forca Quds e IRGC, entiteti jashtëterritorial i njësisë i komanduar nga Qassem Suleimani, kishte për detyrë të kryente misione të huaja në të gjithë Lindjen e Mesme dhe më gjerë. Në pamjen më të gjerë, IRGC nuk e ka kufizuar kurrë zgjerimin dhe terroristët e saj në rajon.
“Bota duhet të jetë e sigurt se IRGC së shpejti do të krijojë degë në SHBA dhe Evropë,” tha së fundmi gjenerali i IRGC-së, Salar Anoush.
IRGC ka nisur gjithashtu një rrjet masiv kampesh trajnimi brenda Iranit dhe jashtë vendit për të fituar rekrutë të rinj për grupet e saj të milicisë prokurë. Qindra ushtarë të ardhshëm mbërrijnë çdo muaj nga Afganistani, Iraku, Libani, Siria dhe Jemeni për t’iu nënshtruar kurseve të tilla trajnimi.
Ndërhyrja e gjerë e IRGC-së e bën të pamohueshme përfshirjen e saj në pushtimin e fshehtë të katër vendeve të rajonit: Irakun, Libanin, Sirinë dhe Jemenin.
Skenat në Siri gjatë disa viteve të fundit e kanë bërë të qartë rolin vdekjeprurës të IRGC-së.
“Inkursioni ushtarak i regjimit iranian në Siri pati një kosto të madhe për Teheranin. Sipas raporteve të marra nga NCRI nga brenda radhëve të vetë regjimit, numri i të vdekurve të Iranit në luftën siriane vlerësohet të jetë mbi 12,000, sipas një raporti kërkimor.
IRGC ka ndarë burimet e saj njerëzore dhe financiare për të përballuar kërcënimet e saj të sigurisë, së bashku me sulmet ushtarake. IRGC gjithashtu ka krijuar qendra kulturore në të gjithë Lindjen e Mesme dhe në të gjithë Evropën dhe Amerikën e Veriut, duke synuar të zgjerojë ndikimin e saj. Ata kanë monopolizuar kontrollin e më shumë se 90 porteve dhe porteve të ngarkimit në Gjirin Persik për dërgimin e furnizimeve, armëve dhe eksplozivëve në destinacionet e tyre të preferuara. Deri më sot, 14 vende të ndryshme dihet se kanë qenë objektiva të aktiviteteve të tilla të fshehta.
Ndikimi i IRGC në politikën e jashtme të Iranit
Me miratimin e Khameneit, IRGC gëzon dominim të veçantë dhe të fuqishëm mbi politikën dhe axhendën e jashtme të regjimit. Për shembull, Garda ka marrë kontrollin e plotë mbi ambasadat e Iranit në Afganistan, Azerbajxhan, Bahrein, Liban, Siri dhe Jemen. Ndërsa kishte rëndësi në çështjet që lidhen me Armeninë, Kuvajtin, Omanin, Katarin, Rusinë, Arabinë Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.
Duke pasur parasysh rëndësinë e operacioneve të IRGC-së, ambasadorët dhe misionet diplomatike të regjimit iranian në Afganistan, Irak dhe Siri emërohen drejtpërdrejt nga IRGC dhe jo nga Ministria e Jashtme e Iranit. Vlen të përmendet se ambasadori aktual i Iranit në Irak, brigadieri Iraj Masjedi, ishte më parë në krye të tavolinës së IRGC-së në Irak, si kryetar i saj dhe një këshilltar i lartë i Forcave Quds. Forcat Quds po mbikëqyrin operacionet e regjimit iranian në Siri dhe Irak.
Vetë Masjedi mbikëqyri dhe koordinoi sulmet kundër forcave të koalicionit të udhëhequr nga SHBA në Irak, duke lënë shumë të vrarë dhe të plagosur.
Rritja e kontrollit të IRGC mbi ekonominë e Iranit
Kërkimi i IRGC për të fituar kontrollin e plotë mbi ekonominë e Iranit filloi pas luftës Iran-Irak. Ky kontroll u rrit ndjeshëm gjatë presidencës së Mahmoud Ahmadinexhad, vetë një ish-komandant i IRGC-së, nga 2005 deri në 2013.
IRGC ka fituar ndikim në rritje në sektorët kryesorë të ekonomisë së Iranit, si nafta dhe gazi, dhe industria e ndërtimit. Numri i saktë i kompanive frontale të lidhura me IRGC-në mbetet i panjohur, thjesht për faktin se ato kërkojnë të shmangin sanksionet përmes përdorimit të kompanive dhe institucioneve të ndryshme frontale në vende të ndryshme.
Ironikisht, IRGC-ja përfitoi jashtëzakonisht shumë nga marrëveshja bërthamore e Iranit në vitin 2015 (JCPOA) që regjimi nënshkroi me fuqitë botërore.
Nga gati 110 marrëveshje të nënshkruara që nga nënshkrimi i JCPOA, me vlerë të paktën 80 miliardë dollarë, 90 pika të këtyre marrëveshjeve kanë qenë me kompani në pronësi ose të kontrolluara nga entitete shtetërore iraniane, sipas një analize të Reuters.
IRGC kontrollon programet bërthamore dhe balistike të Iranit
IRGC tani konsiderohet një konglomerat i madh i kompanive dhe aseteve të ndryshme. Një pjesë e zotërimeve të saj përfshijnë kontrollin e raketave të Iranit dhe programin e diskutueshëm bërthamor.
IRGC zotëron dhe kontrollon dhjetëra kompani, të përfshira në prokurimin e teknologjisë së nevojshme për zhvillimin e raketave balistike dhe produkteve të ndjeshme bërthamore. IRGC-së i është besuar zhvillimi dhe ndjekja e programit të raketave balistike dhe të gjitha aspektet e tij. Një zyrtar i lartë iranian dikur mburrej se Irani kishte një linjë të gjashtë të prodhimit të raketave, duke përfshirë Shahab-3/3B, me një rreze veprimi prej mbi 2,100 kilometrash.
Emërtimet terroriste
Departamenti i Thesarit i SHBA-së e futi në listën e zezë Forcat Quds të IRGC-së në vitin 2007 për “Aktivitetet e përhapjes dhe mbështetjen për terrorizmin”. Forcat Quds dihet se ofrojnë mbështetje materiale për grupet terroriste si Talibanët, Hezbollahu libanez, Hamasi, Xhihadi Islamik dhe entitete të tjera të tilla.
Në vitin 2017, Thesari e caktoi IRGC-në e regjimit iranian si një “Terrorist global i caktuar posaçërisht” për “aktivitetet që ndërmerr për të ndihmuar, sponsorizuar ose ofruar mbështetje financiare, materiale ose teknologjike, ose shërbime financiare ose të tjera për ose në mbështetje të Forcës Quds të IRGC-së.”
Ndërsa Departamenti i Shtetit i SHBA-së e ka caktuar Forcën Quds të IRGC-së si një “Organizatë të Huaj Terroriste”, ka thirrje në rritje në Uashington që bëjnë thirrje për masa të ngjashme ndëshkuese kundër entitetit amë të IRGC-së për t’i dhënë një goditje gjymtuese regjimit të mullahëve.
Regjimi iranian e konsideron këtë një shpallje lufte.
Fjalët e fundit
Regjimi i mullahëve të Iranit është një diktaturë me një mision për të agjituar dhe zgjeruar ndikimin e saj në të gjithë rajonin dhe më gjerë. IRGC është aparati kryesor dhe leva e këtij regjimi për të vazhduar aspiratat dhe ekzistencën e tij përmes goditjes së brendshme dhe eksportit të terrorizmit jashtë vendit, qoftë përmes luftërave me prokurë, sulmeve terroriste apo përhapjes së ideologjisë së tij ekstremiste.
“IRGC është e përkushtuar për të mbrojtur Revolucionin Islamik, jo shtetin e Iranit. Si roje të Revolucionit Islamik, ajo mbështet aktivitetet terroriste të Forcave Quds dhe divizioneve të tjera ushtarake të saj. IRGC i financon këto aktivitete terroriste përmes aktiviteteve të saj të biznesit, duke e bërë atë të përgjithshëm thjesht paguesin e aktiviteteve terroriste nga elementët e saj përbërës”, shkruan Raymond Tanter dhe Ed Stafford në The Hill.
Rritja kanceroze dhe e pakontrolluar e IRGC në të gjithë rajonin është një kërcënim jo vetëm për Lindjen e Mesme, por edhe për Evropën. Një ideologji e rrezikshme fondamentaliste drejton këtë entitet të armatosur (ushtarak). Bota duhet ta marrë seriozisht këtë kërcënim para se të jetë tepër vonë.