Për 45 vjet, Irani dhe Lindja e Mesme më gjerë kanë vuajtur nën ndikimin kanceroz të regjimit të mullahëve. Kjo qeveri e ka çuar vazhdimisht rajonin në prag të shkatërrimit.
Kur ra diktatura e Shahut, ajo u zëvendësua nga sundimi më i rrezikshëm i klerikëve. Fillimisht, populli iranian festoi rënien e Shahut, të pavetëdijshëm për të ardhmen e errët që pret Iranin, rajonin dhe botën. Krijimi i diktaturës së Velayat-e Faqih në vitin 1979 zbuloi shpejt natyrën e saj shtypëse. Liritë u hoqën dhe luftënxitja u bë një mjet për të shtypur disidencën. Ndjekja e lirisë u cilësua një krim, duke çuar në burgosje, tortura dhe ekzekutime të mijërave. Deri më sot, mbi 120,000 njerëz janë masakruar ose nënshtruar torturave, ekzekutimeve dhe terrorizmit nga regjimi.
Një shenjë dalluese e këtij regjimi është manipulimi i fesë për të ruajtur pushtetin. Khomeini, themeluesi i regjimit, fitoi besimin e popullit iranian duke e pozicionuar veten si një udhëheqës fetar, një burim i autoritetit moral dhe politik. Duke shfrytëzuar këtë besim, Khomeini dhe pasardhësit e tij infektuan vlerat njerëzore me autoritarizëm fetar, duke e ndarë shoqërinë midis besimtarëve dhe jobesimtarëve. Ata që kundërshtuan regjimin, veçanërisht Velayat-e Faqih, u etiketuan “mohareb” (armiq të Zotit) dhe “korruptues në tokë”, shpesh duke u përballur me dënimin me vdekje.
Regjimi lulëzon me gjakun e iranianëve dhe të rajonit më gjerë. Kjo është arsyeja pse populli i Iranit është ngritur vazhdimisht për të përmbysur diktaturën. Pasi kanë rrëzuar regjimin e Shahut, ata tani kërkojnë t’i japin fund diktaturës fetare, të vendosur të mos kënaqen me më pak se çlirimin e plotë.
Mbijetesa e këtij regjimi varet nga dy shtylla: shtypja dhe lufta. Mashtrimi dhe diktatura janë ngulitur në strukturën e saj që në fillim. Lufta e Khomeinit me Irakun jo vetëm që shkatërroi rajonin, por gjithashtu justifikoi shtypjen brutale të lirisë në Iran. Çdo zë i mospajtimit u shua nën maskën e luftës.
Më 25 shtator 2024, Udhëheqësi Suprem i regjimit, Ali Khamenei, përsëriti rëndësinë e luftës Iran-Irak (e cilësuar nga regjimi si “mbrojtja e shenjtë”) në një fjalim para Gardës Revolucionare dhe oficerëve ushtarakë. Ai deklaroi se lufta nuk ishte vetëm për mbrojtjen e atdheut, por për mbrojtjen e vetë regjimit. Më herët, Khamenei e quajti luftën Iran-Irak si një “thesar të pashtershëm” dhe Khomeini e kishte quajtur atë një “bekim”.
Khamenei më pas i krahasoi konfliktet e vazhdueshme në Gaza dhe Liban me luftën Iran-Irak, duke i inkuadruar ato si pjesë e mbrojtjes së shenjtë të regjimit. Që nga fillimi i tij, regjimi nuk ka qenë kurrë në paqe me Irakun dhe vazhdon të përdorë luftën si një mjet për të mbajtur kontrollin e tij mbi pushtetin dhe pretendon se është në anën e të shtypurve në çdo konflikt. Kjo për shkak se regjimi nuk ka qenë kurrë në gjendje të stabilizohet brenda vendit, duke u përballur me rezistencën e vazhdueshme që nga shenjat më të hershme të represionit. Luftërat në Gaza dhe Liban janë produkte të drejtpërdrejta të ideologjisë së regjimit.
Ndërsa legjitimiteti i brendshëm i regjimit gërryhej për shkak të represionit dhe mospajtimit të gjerë, ai u kthye gjithnjë e më shumë në forcën ushtarake dhe ndërhyrjet rajonale si një mënyrë për të projektuar fuqinë dhe për të mbajtur kontrollin, si brenda ashtu edhe ndërkombëtarisht. Megjithatë, pavarësisht pretendimeve të tij për parandalim ushtarak, aftësitë e regjimit janë provuar të jenë shumë më të dobëta sesa sugjeron retorika e tij.
Edhe mbështetësit e regjimit i pranojnë këto dobësi. Shumë besojnë se thirrja e fundit e Khameneit drejtuar komandantëve të IRGC-së për “durim strategjik” pasqyron një kuptim të pozitës ushtarake të përkeqësuar të regjimit. Zyrtarë të rangut të lartë të sigurisë, përfshirë ish-ministrat e inteligjencës, kanë vënë në dukje gjithashtu çështje serioze të infiltrimit brenda strukturave ushtarake dhe të sigurisë të Iranit. Sulmet kibernetike, vjedhjet e informacionit dhe sabotimet e përsëritura në vende të ndjeshme demonstrojnë dobësitë kritike në aparatin e sigurisë kombëtare të regjimit.
Këto dështime ushtarake jo vetëm që ekspozojnë brishtësinë e regjimit në fushën e betejës, por gjithashtu përkeqësojnë legjitimitetin e tij të shkatërruar në vend. Në pamundësi për të fituar jashtë vendit, dobësitë e brendshme të regjimit – të tilla si mosbesimi publik dhe mospajtimi në rritje -bëhen më të dukshme. Protestat mbarëkombëtare në vitin 2022, të shkaktuara nga pakënaqësia e përhapur, e zhveshën regjimin nga pjesa më e madhe e mbështetjes publike, duke e lënë atë pa mbështetjen shoqërore të nevojshme për angazhim të qëndrueshëm ushtarak.
I kapur në këtë dilemë, regjimi tani kërkon të shmangë konfrontimin e drejtpërdrejtë ndërsa përpiqet të lundrojë në rrjetën komplekse të sanksioneve perëndimore dhe trazirave të brendshme. E mbërthyer në këtë bllokim strategjik, e ardhmja e saj mbetet e pasigurt, me rrezikun e kolapsit, nëse dështimet e saj ushtarake dhe të brendshme vazhdojnë të rriten.
