Përshkallëzimi i ekzekutimeve të Iranit: reagim ndaj dështimeve strategjike në rajon

95

Execution-iran

Rritja alarmante e ekzekutimeve të regjimit iranian, duke arritur mbi 1000 vetëm në vitin 2024, pasqyron një strategji të qëllimshme për të shtypur mospajtimin mes sfidave në rritje rajonale dhe të brendshme. Kjo statistikë e zymtë – që përfaqëson numrin më të lartë të ekzekutimeve në më shumë se tre dekada – përkon me pengesat ushtarake dhe strategjike të regjimit në Lindjen e Mesme, duke përfshirë zvogëlimin e ndikimit të përfaqësuesve të tij dhe rënien e aleancave kryesore.

Gati 47% e ekzekutimeve të vitit 2024 ndodhën në tremujorin e fundit të vitit, një periudhë e shënuar nga disfata rajonale, duke përfshirë rënien e qeverisë së Bashar al-Assad në Siri dhe dobësimin e Hezbollahut dhe militantëve kryesorë prokurë në Jemen dhe Palestinë. Këto pengesa gërryen ndikimin rajonal të Teheranit, duke ekspozuar dobësitë në projeksionin e tij të fuqisë.

Presidenti i regjimit, Masoud Pezeshkian, mandati i të cilit filloi në korrik 2024, kryesoi gati 70% të ekzekutimeve, shumë prej të cilave përfshinin individë që ishin në dënim me vdekje për vite me radhë. Koha – nën një të ashtuquajtur lider të moderuar gjatë ‘përdorimeve diplomatike’ për lehtësimin e sanksioneve – zbulon sesi regjimi sakrifikoi interesat afatgjata politike dhe ekonomike për t’i dhënë përparësi shqetësimeve të menjëhershme të sigurisë, duke shfaqur dëshpërimin e tij për të shtypur disidencën me çdo kusht.

Ndëshkime çnjerëzore dhe shtypje publike

Përtej ekzekutimeve, gjyqësori iranian ka vazhduar praktikat barbare si amputimet dhe varjet publike. Në një rast tronditës, dy vëllezërve në burgun e Urmisë dhe dy të tjerëve në burgun e Qomit iu prenë gishtat. Këto dënime janë emblematike e strategjisë më të gjerë të regjimit për të ngjallur frikë tek popullsia, veçanërisht pasi vështirësitë ekonomike nxisin trazira.

Masa të tilla janë krejtësisht në kontrast me tolerancën e regjimit për korrupsionin e brendshëm. Zyrtarët e ekspozuar për skema masive përvetësimi ruajnë pozitat e tyre, duke theksuar një standard të dyfishtë që tjetërson më tej publikun.

Pengesat dhe goditjet rajonale në vend

Rënia e qeverisë së Bashar al-Assad në Siri – një gur themeli i strategjisë rajonale të regjimit iranian – ilustron ndikimin në rënie të regjimit. Përfaqësuesit e Iranit, duke përfshirë Hezbollahun dhe Hamasin, kanë pësuar gjithashtu disfata të rëndësishme, duke ulur ndikimin e Teheranit në rajon. Këto humbje jo vetëm që kanë izoluar regjimin ndërkombëtarisht, por edhe kanë inkurajuar mospajtimin e brendshëm.

Maryam Rajavi, Presidentja e zgjedhur e Këshillit Kombëtar të Rezistencës së Iranit (NCRI), ka bërë thirrje për veprim global kundër regjimit. Ajo deklaroi, “Khamenei u drejtohet këtyre krimeve mesjetare për të shtypur kryengritjen e popullit që kërkon përmbysjen e regjimit. Megjithatë, këto mizori vetëm sa forcojnë vendosmërinë e rinisë së Iranit për të rrëzuar diktaturën.” Rajavi theksoi se negociatat me Teheranin duhet të kushtëzohen me përfundimin e ekzekutimeve dhe torturave dhe se udhëheqësit e regjimit duhet të mbajnë përgjegjësi për krimet kundër njerëzimit.

Nëse mund të nxirret ndonjë mësim nga kryengritja dhe përmbysja eventuale e diktatorit në Siri, është se asnjë nivel represioni, dhune ose një numër i madh i forcave të sigurisë nuk mund të shtypë pafundësisht një shoqëri të shqetësuar. Ky realitet është i dukshëm jo vetëm për regjimin, por edhe për popullin dhe rezistencën e tyre të organizuar, të cilët këmbëngulin në përpjekjet e tyre për të sjellë ndryshimin e regjimit në Iran.