Zyrtari pranon se fitimet e VPN pengojnë reformat e censurës pasi sundimtarët kanë frikë nga informacioni i pafiltruar
Në një pranim të rrallë, Majid Ansari, deputeti presidencial i Masoud Pezeshkian për Çështjet Ligjore, pranoi më 11 nëntor se grupet e fuqishme që përfitojnë nga shitjet e VPN po punojnë në mënyrë aktive për të parandaluar çdo lehtësim të censurës së internetit të Iranit. “Njerëzit janë të detyruar të mbështeten te shitësit e VPN që bëjnë fitime të tepruara, duke parandaluar çdo ndryshim kuptimplotë,” tha Ansari për ISNA. Ky pranim hedh dritë mbi industrinë e përfituesve të censurës që veprojnë nën mbikëqyrjen e regjimit, duke përfituar drejtpërdrejt nga lufta e publikut për të hyrë në internet falas.
Megjithatë, kjo kritikë nuk sinjalizon mbështetje të vërtetë për të drejtat e qytetarëve për informacion falas. Në vend të kësaj, zyrtarë si Ansari dhe Këshilltari i Çështjeve Sociale Ali Rabiei po i përgjigjen presionit në rritje të një publiku të pakënaqur, gjithnjë e më të frustruar me kostot dhe vështirësitë e imponuara nga censura. Rabiei kohët e fundit vuri në dukje koston vjetore prej 1 miliard dollarësh të kufizimeve të internetit për iranianët, duke përmendur shqetësimet për “pasojat sociale”.
Pavarësisht premtimeve të fushatës së Masoud Pezeshkian për t’i dhënë fund politikave kufizuese të internetit, ai nuk ka ndërmarrë asnjë veprim kuptimplotë. Qëndrimi i administratës së tij pasqyron vendosmërinë e regjimit për të mbajtur kontroll të rreptë mbi rrjedhat e informacionit. Vërejtjet e Ansarit ekspozojnë motivet themelore të regjimit: zyrtarët kanë frikë nga implikimet politike të informacionit të pafiltruar dhe e shohin aksesin e hapur në informacion si një kërcënim për autoritetin e tyre. Udhëheqësi suprem Ali Khamenei ka dënuar vazhdimisht atë që ai e quan natyrën “të pakontrolluar” të internetit, duke e inkuadruar censurën si një çështje të sigurisë kombëtare.
Hipokrizia e qeverisë theksohet më tej nga deklarata e deputetit konservator Mehrdad Lahouti se “të gjithë zyrtarët e shtetit dhe anëtarët e parlamentit përdorin VPN falas, por qytetarët e zakonshëm detyrohen të paguajnë për të”. Kjo qasje selektive në internetin e pacensuruar tregon se politikat e censurës së shtetit nuk kanë të bëjnë me interesin kombëtar, por me ruajtjen e kontrollit dhe mbajtjen e iranianëve të izoluar nga rrjetet globale të informacionit.
Politikat e censurës shtetërore kanë qenë shumë fitimprurëse për lojtarët e lidhur me regjimin. Anëtarët e parlamentit si Javad Nikbin dhe Gholamreza Nouri Ghazalcheh kanë zbuluar publikisht rolin e figurave pro-filtruese në tregtinë VPN të Iranit. Nikbin përshkroi një “treg të mirëorganizuar” në të cilin “të njëjtët njerëz që shkruajnë politika filtrimi janë shpesh ata që përfitojnë nga shitjet e VPN”. Me këto deklarata, është gjithnjë e më e qartë se tregu VPN nuk është një operacion i tregut të zi, por një rrjet gjysmë zyrtar që përfiton nga vështirësitë publike.
Më 24 tetor, në përgjigje të ndjenjës kundër censurës, fraksionet ekstremiste organizuan një tubim pro censurës, duke kërkuar vazhdimin e kufizimeve të internetit. Pavarësisht përpjekjeve të regjimit për të mbledhur mbështetjen, pjesëmarrja ishte e ulët, duke reflektuar pakënaqësi të gjerë mes iranianëve. Heshtja e Pezeshkian për këtë çështje, së bashku me përpjekjet në rritje për të përdorur policinë e VPN-së në vend që të heqë censurën, nënvizon një realitet shqetësues: për udhëheqjen e Iranit, censura është një mjet kritik për të shtypur mospajtimin dhe për të ruajtur kontrollin e tyre në pushtet, duke e lënë publikun të përballojë koston.
