Përpjekja e regjimit të Iranit për të heshtur kritikët e hapësirës kibernetike

93

Përpjekja e regjimit të Iranit për të heshtur kritikët e hapësirës kibernetike mes shtypjes në rritje

Regjimi iranian, i udhëhequr nga lideri suprem Ali Khamenei, vazhdon të intensifikojë goditjen e tij ndaj hapësirës kibernetike dhe kritikëve të mediave sociale. Kohët e fundit, Khamenei drejtoi publikisht gjyqësorin dhe aparatin e sigurisë të Iranit që të synonte zërat kundërshtues nën maskën “ofrimi i sigurisë psikologjike të shoqërisë”.

Kjo direktivë erdhi pasi protestat për politikat e qeverisë dhe përkeqësimin e kushteve ekonomike në Iran janë bërë më të spikatura në internet. Në përgjigje, Gholam-Hossein Mohseni-Eje’i, kreu i gjyqësorit, paralajmëroi se kritikët mund të përballen me arrestimin dhe ndjekjen penale. Strategjia nuk është e re; për dekada, regjimi është mbështetur në shtypjen, ndalimin, kërcënimet dhe ekzekutimet për të heshtur zërat e opozitës.

Me rritjen e presionit ndërkombëtar dhe rritjen e kritikave të brendshme pas vendimit të Iranit për të mbështetur grupet militante në konfliktin e Gazës, regjimi ka zgjedhur edhe një herë censurën e intensifikuar. Qasja e regjimit ndaj hapësirës kibernetike ka qenë vazhdimisht represive.

Ligje të tilla si Projektligji për Mbrojtjen e Përdoruesve të Internetit (IUPB), i zbatuar pjesërisht pa miratimin zyrtar të parlamentit, i lejojnë qeverisë kompetenca të gjera censurimi dhe mbikëqyrjeje. Shteti iranian ka zhvilluar gjithashtu një sistem interneti “me nivele” që ofron “qasje preferenciale” për përdoruesit e miratuar si përkthyes të pavarur, zhvillues dhe akademikë.

Përpjekjet për të kufizuar shprehjen e lirë shtrihen përtej legjislacionit. Që nga viti 2022, Ministria e TIK-ut ka vendosur gjoba dhe burgim për qytetarët që përdorin rrjetet private virtuale (VPN) për të anashkaluar censurën.

Zgjerimi i Rrjetit Kombëtar të Informacionit të Iranit (NIN) kufizon më tej aksesin ndërkombëtar, duke përforcuar mjedisin kufizues në internet të Iranit duke bllokuar faqet e internetit, veçanërisht ato që u përkasin agjencive të huaja të lajmeve, grupeve të avokimit të pakicave dhe organizatave të të drejtave të njeriut.

Uebsajtet që sfidojnë narrativën politike ose doktrinën fetare të Iranit janë gjithashtu të ndaluara, dhe faqet e mediave sociale dhe platformat e mesazheve si Twitter, Facebook dhe Telegram janë bllokuar sistematikisht.

Mediat sociale mbeten një objektiv. Megjithëse Instagram dhe WhatsApp ishin ndër platformat e fundit ndërkombëtare të aksesueshme, ato u bllokuan gjatë protestave mbarëkombëtare në vitin 2022, me zyrtarët që përmendën sigurinë kombëtare si arsye.

Kontrolli i regjimit iranian mbi internetin e lejon atë të orkestrojë filtrimin në të gjithë rrjetin, duke bllokuar faqe specifike brenda disa orësh dhe duke detyruar ISP-të private të përdorin infrastrukturën e ofruar nga qeveria për të filtruar përmbajtjen e ndaluar.

Ndërsa iranianët gjithnjë e më shumë i drejtohen VPN-ve dhe shërbimeve përfaqësuese, qeveria është kundërpërgjigjur duke bllokuar këto alternativa. Autoritetet detyrojnë pronarët e faqeve të internetit të regjistrohen në Ministrinë e Kulturës, duke i dhënë qeverisë fuqinë për të kërkuar heqjen e përmbajtjes “të papranueshme”.

Përveç kufizimeve teknike, regjimi angazhohet në manipulim të gjerë të përmbajtjes, duke përdorur kontrollin e medias për të krijuar narrativa pro-qeveritare. Nëpërmjet një rrjeti llogarish joautentike të mediave sociale, propagandës dixhitale dhe “batalioneve kibernetike”, regjimi e shtyn ideologjinë e tij në internet, duke shtypur shpesh lajmet e trazirave të brendshme dhe duke synuar gazetarët që mbulojnë tema të ndjeshme politikisht.

Përpjekja për të kontrolluar hapësirën kibernetike po rezulton më e vështirë sesa mbyllja e mediave tradicionale, megjithatë këmbëngulja e regjimit për represion rrezikon të kthehet në rezultat, duke nxitur vendosmërinë e atyre që janë angazhuar për ta mbajtur atë përgjegjës.