Në mes të titujve shqetësues që mbizotërojnë lajmet globale, tensionet e përshkallëzuara në Lindjen e Mesme dhe tragjedia e shpalosur në Gaza vazhdojnë të mbajnë vëmendjen e botës. Fillimisht në mëdyshje, bashkësia ndërkombëtare duket se po pranon gradualisht shkakun thelbësor të këtyre krizave: Teheran. Ndërsa diskutimet janë të shumta në lidhje me përfshirjen e drejtpërdrejtë dhe indirekte të regjimit iranian, është e domosdoshme të ndriçohen motivimet pas ngrohjes së Teheranit.
Pas sulmit të 7 tetorit, teokracia në pushtet e Iranit, e inkurajuar nga vitet e tërheqjes perëndimore, mburrej hapur për rolin e tij në konflikt. Komandantët kryesorë të rojeve revolucionare të regjimit pranuan me krenari trajnimin dhe financimin e tyre të të ashtuquajturit “Boshti i Rezistencës”, ndërsa milicitë e tyre të mbështetura filluan sulme të shumta kundër forcave amerikane në rajon. Në të njëjtën kohë, kryengritësit Houthi të mbështetur nga Irani në Detin e Kuq ndërpreu aktivitetet detare ndërkombëtare.
Sidoqoftë, ndërsa veprimet e forta u morën kundër regjimit dhe përfaqësuesve të tij, drejtuesit e Teheranit e kthyen me shpejtësi qëndrimin e tyre, me komandantët e IRGC me nxitim duke shpallur me nxitim mosinteresimin e tyre në konflikt. Këto deklarata kontradiktorë por të shqetësuar edhe një herë ekspozuan ndjeshmërinë e Teheranit.
Përballë trazirave të brendshme dhe kërcënimit të afërt të kolapsit të regjimit, udhëheqësi suprem i Iranit, Ali Khamenei, iu drejtua një taktike të njohur të fashizmit fetar: eksportimi i krizave jashtë vendit. Khamenei shfrytëzoi konfliktet e vazhdueshme për të shtypur kundërshtimin në shtëpi, duke përshkallëzuar ekzekutimet, përfshirë ato të të burgosurve politikë të përfshirë në kryengritjen e vendit 2022.
Megjithatë, përtej motivimeve ideologjike, interesat ekonomike mbështesin rolin e Teheranit në inicimin dhe zgjatjen e konflikteve. Pricemimi i luhatshëm i Brent Oil, i cili ishte mesatarisht rreth 80 dollarë për fuçi në vitin e kaluar, por u rrit në 88 dollarë pas sulmeve ndaj Izraelit, nënvizon levën ekonomike të Iranit. Tensionet e Detit të Kuq kontribuojnë më tej në paqëndrueshmërinë e çmimit të naftës, duke i mundësuar Teheranit të financojë axhendën e tij agresive.
Në vitin 2023, Irani eksportoi afërsisht 1.4 milion fuçi nafte në ditë, me një pjesë të konsiderueshme të destinuar për Kinën. Ndërsa kjo mund të përkthehet në afro 41 miliardë dollarë me çmime të Brent, nafta iraniane zakonisht shet me një zbritje. Në vitin 2022, eksportet e naftës së papërpunuar dhe të kondensatës së Iranit gjeneruan 42.6 miliardë dollarë të ardhura, duke treguar një rritje marxhinale nga vitet e kaluara.
Në mes të këtyre manovrave gjeopolitike, iranianët e zakonshëm mbajnë barrën e varfërisë dhe inflacionit. Davoud Manzour, kreu i organizatës së planifikimit dhe buxhetit, zbuloi një deficit të rëndësishëm buxhetor deri më 22 tetor, duke i atribuar asaj mospërputhje në të ardhurat e parashikuara kundrejt të ardhurave të naftës. Sidoqoftë, shumë nga të ardhurat nga vaji i Iranit janë të rregulluara drejt mbështetjes së proxies dhe pasurimit të IRGC dhe Khamenei.
Raportet kanë treguar ndarjen vjetore të regjimit prej afro 16 miliardë dollarë për të mbështetur regjimin e Asadit në Siri, së bashku me fondet për Hezbollahun, Hamasin dhe xhihadin islamik palestinez në Gaza.
Ndërsa ndërgjegjësimi global rritet, e domosdoshme për të adresuar ndikimin destabilizues të Teheranit bëhet gjithnjë e më e dukshme. Ndërsa mbështetja e aspiratave të popullit iranian për ndryshimin e regjimit dhe përgjigjet në mënyrë të vendosur ndaj veprimeve provokuese janë opsione parësore, sanksionet gjithëpërfshirëse kundër regjimit iranian janë thelbësore për të frenuar aktivitetet e tij përçarëse. Paraqitja e IRGC si një entitet terrorist nga vendet evropiane mund të kontribuojë ndjeshëm në stabilitetin rajonal.
Duke u përballur me agresionin e Teheranit dhe duke synuar rrjedhat e të ardhurave të tij, bashkësia ndërkombëtare mund të zbusë ndikimin destabilizues të IRGC dhe të hapë rrugën për një të ardhme më të sigurt në Lindjen e Mesme.