Friday, March 29, 2024

Revolucioni antimonarkik i Iranit të 1979 nuk mbaroi kurrë

 

Iranianët që rrëzuan statujën e Shahut në 1979 (D) Revolucioni i Iranit 2023

11 shkurti shënon përvjetorin e revolucionit antimonarkik të Iranit. Më pak se gjysmë

shekulli më vonë, një revolucion tjetër po bëhet në Iran, me njerëz që refuzojnë çdo formë diktature.

Miliona iranianë dolën në rrugë, kundër diktaturës së Pahlavi. Ata kërkonin demokracinë dhe lirinë. Mjerisht, Ruhollah Khomeini rrëmbeu revolucionin e vitit 1979 dhe filloi një mbretërim terrori duke shtypur ata që derdhën gjak dhe lot për revolucionin. Khomeini ishte trashëgimtari i vërtetë i Shahut dhe rezultati i pashmangshëm i një sistemi njëpartiak që kishte burgosur, torturuar dhe ekzekutuar disidentë politikë me aspirata demokratike.

Mohammad Reza Pahlavi u ngjit në fron me ndihmën e fuqive të huaja që hoqën nga pushteti babanë e tij, Reza Khan (i quajtur Reza ngacmues nga populli iranian), për shkak të komoditetit me Gjermaninë naziste. Mohammad Reza, i njohur gjithashtu si Shah, mori pushtetin duke siguruar interesat ekonomike të fuqive botërore, kryesisht Britanisë në atë kohë, e cila kontrollonte burimet e mëdha të naftës dhe gazit të Iranit.

Pushtimi i huaj nxiti nacionalizmin iranian, duke çuar në protesta të forta kundër monopolizimit të pasurisë kombëtare të vendit. Nën presionin e opinionit publik, Shahu u detyrua të zgjidhte Dr. Mohammad Mosaddegh si kryeministër. Pasi erdhi në detyrë, udhëheqësi i madh nacionalist nisi një luftë ligjore të brendshme dhe më vonë ndërkombëtare kundër pushtimit të padrejtë të huaj dhe arriti të shtetëzonte naftën e Iranit.

Në vitin 1952, Shahu hoqi Mosaddegh nga pushteti, vetëm për t’u përballur me një kryengritje të paprecedentë në Teheran dhe qytete të tjera, e cila e detyroi atë të largohej nga vendi. Pasi u kthye, ai u detyrua të emëronte Dr. Mosaddegh si kryeministër. Megjithatë, një vit më vonë, në një grusht shteti të udhëhequr nga Amerika, i mbështetur dhe zbatuar nga fanatikë fetarë si Ayatollah Abolghasem Kashani dhe Khomeini, Shahu e largoi Mossadegh-un nga pushteti.