Saturday, July 27, 2024

Shqetësimet europiane rreth programit bërthamor të Iranit duhet të çojnë në presion të shumëanshëm

 

Të shtunën, tre nënshkruesit evropianë të marrëveshjes bërthamore të Iranit në 2015 lëshuan një deklaratë të përbashkët në të cilën ata ngritën alarmin mbi shkeljet e fundit të regjimit iranian dhe kërcënimet e tyre të vazhdueshme për të shkelur marrëveshjen nëse bashkësia ndërkombëtare nuk bie dakord me kërkesat e regjimit. Ministri i Jashtëm francez Jean-Yves Le Drian shkoi aq larg sa të përshkruajë masat e fundit si avancimin e aftësisë së armëve bërthamore të Iranit. Duke vepruar kështu, ai në mënyrë implicite hodhi poshtë pretendimin e përsëritur të Teheranit për përjashtimin e zbatimeve ushtarake të kërkimit dhe zhvillimit që supozohet se është menduar për prodhimin e energjisë bërthamore dhe kërkimin atomik.

Si përgjigje, homologu iranian i Le Drian, Mohammad Javad Zarif akuzoi qeverinë franceze për përhapjen e “marrëzive absurde”. Ai gjithashtu pohoi se Franca, Mbretëria e Bashkuar dhe Gjermania nuk kanë bërë asgjë për të ruajtur marrëveshjen shtatë palëshe nga e cila Shtetet e Bashkuara u tërhoqën në 2018. “JCPOA është e gjallë për shkak të Iranit dhe E3”, shkroi ai në Twitter. Vërejtjet relativisht pohuese të Le Drian të shtunën ishin një tjetër shenjë se ka një mbështetje në rritje për këtë strategji.

Deklarata e së shtunës nga E3 kishte të bënte me vendimin e Iranit për të filluar punën në prodhimin e uraniumit, i cili mund të pasurohet dhe të kthehet në një komponent kryesor të një arme bërthamore. Deklarata iu referua “implikimeve të mundshme të rënda ushtarake” dhe tha se Irani “nuk ka përdorim të besueshëm civil” për materialin. Ajo më pas nxiti iranianët të pajtohen plotësisht, por nuk dha asnjë tregues të qartë se me çfarë pasojash mund të përballet regjimi duke mos e bërë atë. Ndërkohë, edhe ministri i jashtëm francez u bashkua me pjesën tjetër të E3 në vendosjen e një përgjegjësie ndaj Uashingtonit dhe Teheranit për t’u ribashkuar me marrëveshjen.