Irani po përballet me një mungesë të madhe të gazit që jo vetëm ka përkeqësuar ndërprerjet e energjisë elektrike, por gjithashtu ka sjellë në ndalesë një pjesë të konsiderueshme të sektorit të tij industrial. Pavarësisht se zotëron 17.3% të rezervave botërore të gazit natyror, sipas Worldometer, një kombinim i menaxhimit të dobët, plakjes së infrastrukturës dhe sanksioneve të jashtme ka krijuar një krizë sistematike që ndikon në miliona jetë.
Sektori i energjisë elektrike është ndër më të goditurit. Mohammad Mohammadi, kreu i prodhimit në Rey Power Plant, zbuloi se një reduktim 87% në furnizimin me naftë ka detyruar centralin, me një kapacitet nominal prej 711 megavat, të mbyllet. “Ky termocentral, një nga objektet jetike për furnizimin me energji elektrike të vendit, është shkëputur për shkak të mungesës së gazit dhe karburantit të nevojshëm dizel”, tha Mohammadi, duke treguar më tej një rritje të ndërprerjeve të energjisë elektrike.
Ministri i Energjisë Abbas Aliabadi theksoi implikimet më të gjera: “Aktualisht, 80 njësi termocentrale, që përbëjnë mbi 8,000 megavat kapacitet, janë jashtë funksionit për shkak të mungesës së karburantit.” Kjo shifër përfaqëson një goditje të rëndësishme për aftësitë e prodhimit të energjisë elektrike të Iranit, duke intensifikuar ndërprerjet në mbarë vendin.
#AHVAZ, #Iran. Aug.29, 2018. Workers of the Ahavaz National Industrial Steel Group Staged a Protest Gathering Chanting: We Persist, We Will Die but Will Retake Our Rights. #IranProtests #FreeIran2018 pic.twitter.com/f6k7mEpRDf
— NCRI-FAC (@iran_policy) August 29, 2018
Industria e çimentos është prekur veçanërisht, ku 22 fabrika kanë ndërprerë punën për shkak të mungesës së gazit. Ali Akbar Alvandian, sekretar i Shoqatës së Punëdhënësve të Industrisë së Çimentos, raportoi: “Furnizimi me gaz për fabrikat e çimentos është kufizuar që nga 7 tetori dhe kufizimet janë intensifikuar gradualisht”. Prodhuesit e mëdhenj, duke përfshirë Çimento Teheran, Çimento Veriore, Firouzkouh Cement dhe Abyek Cement, kanë ndaluar prodhimin. Abyek Cement, një lojtar i rëndësishëm në këtë sektor, ka mbyllur plotësisht dy furrat e saj.
“Furrat në 22 fabrika të çimentos tani janë të papuna, ndërkohë që objekte të tilla janë projektuar të funksionojnë vazhdimisht”, theksoi Alvandian. “Ndërprerjet e përsëritura, edhe për disa orë, pengojnë plotësisht prodhimin e klinkerit, duke i bërë operacionet të pamundura.” Mungesa e çimentos tashmë po rrit kostot dhe po vonon projektet e ndërtimit në të gjithë vendin.
Kriza e gazit ka efekte të mëdha në industri të tjera. Petrokimikat, çeliku dhe qeramika – kritike për ekonominë e Iranit – po vuajnë nga joefikasiteti operacional për shkak të furnizimeve jo të besueshme të energjisë. Në sektorin e ushqimit, fabrikat që varen nga gazi për përpunim, si prodhuesit e produkteve të qumështit dhe të konservave, përballen me sfida të ngjashme.
#KHUZESTAN, #Iran, Mar.4, 2018. Fifteenth Day Of Strike By Workers Of Iran National Steel Industrial Group In #Ahvaz
protesting workers, chanted:
“We stand, we die, we take back our rights” “Our table is empty, cruelty and oppression is remaining” #IranProtests pic.twitter.com/BNSdtNxijI— NCRI-FAC (@iran_policy) March 7, 2018
Ndërsa zyrtarë si udhëheqësi i Namazit të së Premtes në Teheran, Kazem Sedighi, ia atribuojnë krizën “luftës psikologjike të armikut” dhe “inflacionit artificial”, shumë ekspertë nuk janë dakord. Analistët e pavarur përmendin keqmenaxhimin ekonomik dhe korrupsionin si shkaqet kryesore. Vite neglizhence në mirëmbajtjen e infrastrukturës, së bashku me investimet e pamjaftueshme në fushat e reja të gazit, e kanë lënë Iranin të papërgatitur për të përmbushur kërkesën në rritje të brendshme dhe industriale.
Ensaf News, e lidhur me shtetin, kohët e fundit vuri në dukje keqmenaxhimin në analizën e saj: “Mungesa e gazit është përkeqësuar këtë vit për shkak të rritjes së konsumit në sektorin e banimit dhe mungesës së diversifikimit në burimet e energjisë.”
Përkeqësimi i krizës së gazit është më shumë se një dështim ekonomik ose industrial; ai pasqyron çështjet e thella strukturore dhe sistematike që kanë pllakosur Iranin nën regjimin aktual. Pamundësia për të adresuar nevojat themelore si furnizimi me energji, i shoqëruar nga korrupsioni dhe keqmenaxhimi i përhapur, ka nxitur zemërimin e publikut. Presionet ekonomike në rritje, ndërprerjet e vazhdueshme dhe mbylljet industriale po intensifikojnë thirrjet për ndryshim regjimi. Kjo krizë, së bashku me pakënaqësitë në rritje për dështimet më të gjera të qeverisjes, po përgatit skenën për një valë tjetër kryengritjesh mbarëkombëtare, pasi qytetarët kërkojnë llogaridhënie dhe një rishikim të plotë të sistemit politik.
