Maryam Akbari Monfared, një nga gratë e burgosura politike më jetëgjatë në Iran, përballet me ngacmime të përshkallëzuara nga regjimi ndërsa autoritetet intensifikojnë përpjekjet për të thyer shpirtin e saj dhe për të zgjatur burgimin e saj. Pas 15 vitesh pas hekurave pa asnjë ditë leje, ajo u transferua së fundmi nga burgu i Semnanit në burgun e Qarçakut, një burg famëkeq në Varamin, i njohur për kushtet e tij të vështira dhe raportimet e abuzimeve. Kjo është një përpjekje e qëllimshme për ta izoluar dhe ndëshkuar më tej, duke e penguar lirimin e saj duke sajuar akuza të reja.
Pavarësisht përfundimit të dënimit fillestar prej 15 vitesh, i cili sipas ligjit të vetë regjimit duhej ta lironte në 2019 pas 10 vitesh, regjimi vazhdon ta ndalojë atë. Autoritetet i kanë shqiptuar së fundmi një dënim shtesë prej dy vitesh, duke e akuzuar për “propagandë kundër sistemit” dhe “fyerje të udhëheqjes”, ndër akuza të tjera të paqarta. Këto akuza u përdorën për të justifikuar transferimin e saj në Qarçak, ku pritet të përballojë kushte edhe më të rrepta. Refuzimi i palëkundur i Akbari Monfared për të hequr dorë nga thirrjet e saj për përgjegjësi për vdekjen e vëllezërve dhe motrave të saj, të cilët u ekzekutuan nga regjimi gjatë viteve 1980, e ka bërë atë një objektiv për persekutim të vazhdueshëm.
E arrestuar në vitin 2009, ajo u dënua me 15 vjet burg për gjoja mbështetjen e Organizatës së Muxhahedinëve të Popullit të Iranit (PMOI). Megjithatë, “krimi” i saj aktual ka qenë kërkesa e saj e vazhdueshme për drejtësi për tre vëllezërit dhe motrën e saj që u ekzekutuan nga regjimi. Alireza dhe Gholamreza Akbari u vranë në vitet 1980, ndërsa Abdolreza dhe Roghiyeh ishin viktima të masakrës së vitit 1988, gjatë së cilës u ekzekutuan mbi 30,000 të burgosur politikë.
Situata e Akbari Monfared ka tërhequr vëmendjen ndërkombëtare, me Raportuesin Special të OKB-së, Javaid Rehman, duke theksuar rastin e saj në një raport në korrik. Rehman e përshkroi atë si një “shembull prekës që ilustron këtë model ngacmimi dhe persekutimi”. Ai vuri në dukje, “Znj. Akbari-Monfared tregoi guxim të jashtëzakonshëm duke paraqitur një ankesë zyrtare nga brenda burgut më 15 tetor 2016, duke iu drejtuar gjyqësorit iranian në lidhje me ekzekutimin e vëllezërve dhe motrave të saj gjatë masakrës së 1988-ës. Në përgjigje të kërkimit të saj për përgjegjësi, ajo është përballur me presion të shtuar gjatë kohës që ishte në burg, duke përfshirë mohimin e vizitave dhe internimin e saj të detyruar në një vend të largët, larg fëmijëve të saj. Autoritetet e kanë informuar znj. Akbari-Monfared se lirimi i saj është i kushtëzuar me tërheqjen e thirrjes së saj për përgjegjësi në lidhje me vrasjen e vëllezërve dhe motrave të saj. Pavarësisht se ka duruar një dënim 15-vjeçar pa asnjë ditë të vetme pushim, përfshirë edhe gjatë pandemisë COVID-19, kalvari i zonjës Akbari-Monfared vazhdon. Më 1 korrik 2023, ajo u thirr në Gjykatën e Burgut të Evinit dhe u akuzua për pesë akuza të reja, duke marrë më pas një dënim shtesë prej dy vitesh.
Gjendja e rëndë e Akbari Monfared është pjesë e një modeli më të madh të represionit kundër të burgosurve politike femra në Iran. Regjimi ka intensifikuar goditjen e tij ndaj disidentëve, veçanërisht grave, të cilat kanë qenë të zëshme në kundërshtimin e tyre ndaj politikave të shtetit. Së fundmi, Këshilli Kombëtar i Rezistencës së Iranit (NCRI) dënoi dënimet e reja të dhëna për pesë të burgosura politike femra të mbajtura në burgun Evin. Narges Mohammadi, Varisheh Moradi, Pakhshan Azizi, Mahboubeh Rezaei dhe Pariwash Moslemi u dënuan me burgim shtesë për protestën ndaj ekzekutimit të një të burgosuri tjetër politik, Reza Rasai, në gusht 2024.
Komiteti i Grave i NCRI i quajti këto dënime një shkelje flagrante të të drejtave të njeriut dhe një demonstrim i mëtejshëm i përpjekjeve të regjimit për të shtypur frymën e opozitës politike. Komiteti, së bashku me organizata të tjera ndërkombëtare të të drejtave të njeriut, i ka kërkuar Kombeve të Bashkuara të ndërhyjnë dhe të kërkojnë lirimin e këtyre grave, duke theksuar nevojën për një përgjigje të fuqishme ndërkombëtare ndaj abuzimeve të vazhdueshme të regjimit.
Përveç Akbarit, të burgosurit politikë në të gjithë vendin kanë qenë subjekt i represionit të intensifikuar. Që nga vala e protestave në vitin 2022, regjimi ka shtuar përdorimin e dënimit me vdekje dhe taktikave të tjera brutale për të frikësuar disidentët. Kohët e fundit, regjimi dënoi me vdekje mbështetësit e PMOI Behrouz Ehsani dhe Mehdi Hassani. Gjyqësori i regjimit gjithashtu ka lënë në fuqi për herë të tretë dënimin me vdekje të mbështetësit të PMOI, Mohammad Javad Vafa’i Thani. Shtatë të burgosur të tjerë politikë u vunë në gjyq së fundmi me akuzën e mbështetjes së PMOI dhe përballen me kërcënimin e ekzekutimit.
Ndërsa thirrjet për lirimin e Maryam Akbari Monfared dhe të burgosurve të tjerë politikë rriten gjithnjë e më shumë, organizatat e të drejtave të njeriut po i kërkojnë komunitetit ndërkombëtar që të mbajë përgjegjës regjimin iranian. NCRI ka bërë thirrje në mënyrë të përsëritur për veprim nga Komisioneri i Lartë i OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Këshilli i të Drejtave të Njeriut dhe raportuesit specialë të fokusuar në Iran dhe dhunën ndaj grave. Presidentja e zgjedhur e NCRI, Maryam Rajavi, ka theksuar nevojën për një politikë të fortë kundër masave represive të regjimit, duke bërë thirrje për veprime të menjëhershme dhe konkrete për të siguruar lirimin e këtyre të burgosurve.
