Në një fjalim kyç në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, Dr. Mai Sato, Raportuesja Speciale për të drejtat e njeriut në Iran, dha një vlerësim të rëndë për abuzimet në rritje të të drejtave të vendit, veçanërisht kundër grave dhe pakicave.
Në raportin e saj inaugurues, Dr. Mai Sato nënvizoi implikimet e tmerrshme të përdorimit intensiv të dënimit me vdekje nga Irani dhe kufizimeve të rënda të vendosura sipas projektligjit të diskutueshëm të Dlirësisë dhe Hixhabit. Ajo theksoi se këto çështje, së bashku me refuzimin e vazhdueshëm të Iranit për të ratifikuar Konventën për Eliminimin e të Gjitha Formave të Diskriminimit Kundër Grave, tregojnë një nevojë urgjente për reforma.
Raporti i Satos thekson të drejtën për jetë si një fushë kryesore shqetësimi, duke theksuar se si një numër në rritje iranianësh përballen me ekzekutimin për akuza të interpretuara gjerësisht që kundërshtojnë standardet ndërkombëtare. Ajo i kërkoi regjimit iranian të miratojë një qasje ndërsektoriale, të fokusuar te gjinia për të lehtësuar diskriminimin dhe dhunën sistematike.
Në vijim është njoftimi për shtyp i Zyrës së Komisionerit të Lartë për të Drejtat e Njeriut në Gjenevë të lëshuar më 1 nëntor 2024.
Irani duhet t’i japë përparësi të drejtave të grave, të drejtën për jetë dhe të përmirësojë transparencën, thotë eksperti i OKB-së
NJU JORK – Në raportin e saj të parë drejtuar Asamblesë së Përgjithshme, Raportuesja Speciale për situatën e të drejtave të njeriut në Republikën Islamike të Iranit, Mai Sato, ngriti shqetësime urgjente për numrin në rritje të ekzekutimeve, transparencën dhe aksesin në informacion, të lidhura pazgjidhshmërisht me e drejta për të vërtetën, si dhe përkeqësimi i situatës së të drejtave të njeriut për gratë dhe vajzat.
Ajo ishte veçanërisht e shqetësuar nga reagimi i shtetit ndaj lëvizjes “Gratë, Jeta, Liria” dhe Projektligji i Dlirësisë dhe Hixhabit. Ajo tha se Irani mbetet një nga vendet e pakta që nuk e ka ratifikuar ende Konventën për Eliminimin e të gjitha Formave të Diskriminimit ndaj Grave.
Raportuesja theksoi nevojën për një perspektivë gjinore me një qasje ndërsektoriale, duke theksuar ndikimin joproporcional në grupe specifike që kanë qenë subjekt i diskriminimit bazuar në gjini, etni, fe dhe orientim seksual, ndër të tjera.
“E drejta për jetën qëndron si një shqetësim themelor, veçanërisht duke pasur parasysh rritjen alarmante të ekzekutimeve,” tha Sato. Vetëm në gusht 2024, të paktën 93 persona u ekzekutuan, me gati gjysma në lidhje me veprat penale të drogës.
Shumë përballen me dënime me vdekje për shkelje të përcaktuara gjerësisht të sigurisë, si rebelimi i armatosur, përhapja e korrupsionit në tokë dhe lufta kundër Zotit – akuza që nuk përmbushin pragun e “krimeve më të rënda” sipas ligjit ndërkombëtar.
“Shqyrtimi im i të drejtës për jetë do të përfshijë jo vetëm përdorimin e dënimit me vdekje, por edhe përdorimin vdekjeprurës të forcës nga agjencitë shtetërore, vdekjet në paraburgim, ligjet që falin ose justifikojnë vrasjet dhe praktikat që nuk hetojnë siç duhet vdekjet e mundshme të paligjshme. .”
Sato i bëri thirrje Republikës Islamike të Iranit që të bashkëpunojë kuptimplotë me mandatin e saj, pasi ajo shpreson të ndihmojë në gjetjen e mënyrave për të parandaluar dhe trajtuar shkeljet e të drejtave të njeriut.
“Jam gati të angazhohem me Iranin për të vlerësuar dhe trajtuar shqetësimet e të drejtave të njeriut. Unë e shoh rolin tim jo si një kundërshtar, por si një ekspert i pavarur, vlerësimi i të cilit mund të ndihmojë Iranin të forcojë mbrojtjen e të drejtave të njeriut. Unë besoj fuqimisht se përparimi kuptimplotë kërkon bashkëpunim nga të gjitha palët e interesuara – qeveria iraniane, populli i saj, shoqëria civile dhe komuniteti ndërkombëtar.”
