- Kombet e Bashkuara, me flamurin e saj blu dhe degët e ullirit që simbolizojnë paqen, u ndërtuan mbi rrënojat e një bote të copëtuar nga lufta, me qëllimin kryesor për mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe sigurimin e paqes. Megjithatë, sot, ky institucion duket se po largohet nga idealet e tij themelore, të dukshme në vendimin e tij të fundit për të lejuar ambasadorin e regjimit iranian të kryesojë Forumin Social të Këshillit të të Drejtave të Njeriut në nëntor 2023 në Gjenevë.
Ken Blackwell
Të kuptuarit e peshës së këtij vendimi kërkon një zhytje të thellë në historikun e Iranit. Regjimi iranian ka qenë në epiqendrën e abuzimeve të rënda dhe sistematike të të drejtave të njeriut. Vetë OKB-ja e ka dënuar Iranin në 69 rezoluta. Ky është regjimi që vetëm në dhjetë muajt e parë të vitit 2023 është përgjegjës për mbi 600 ekzekutime. Është i njëjti regjim që, gjatë kryengritjeve në 2019 dhe 2022, u shua pa mëshirë jetën 750 dhe 1500 protestuesve, duke përfshirë respektivisht dhjetëra gra dhe fëmijë. Këto shifra mezi gërvishtin sipërfaqen e historisë mizore të regjimit. Kush mund ta harronte masakrën rrëqethëse të vitit 1988 ku 30,000 të burgosur politikë, kryesisht nga lëvizja kryesore opozitare iraniane, Mujahedin-e Khalq (MEK), u dërguan në trekëmbësh pas gjyqeve kangur?
Përtej kufijve të tij, ndikimi keqdashës i Iranit mund të ndihet në të gjithë Lindjen e Mesme. Veprimet e këtij regjimi jo vetëm që janë destabilizuese për rajonin, por kërcënojnë paqen dhe sigurinë në shkallë globale. Përfshirja e tyre e drejtpërdrejtë në konfliktin e fundit të Gazës ka rezultuar në vdekje, zhvendosje të jetëve të panumërta të pafajshme dhe ndarje të thelluara. Ndërhyrje të tilla kanë ndezur vazhdimisht flakët e tensioneve rajonale, duke e shtyrë Lindjen e Mesme në cikle më të thella konflikti.
Dhe në mes të gjithë kësaj, vendimi i OKB-së për t’i dhënë Iranit një rol udhëheqës brenda Këshillit të tij për të Drejtat e Njeriut nuk është thjesht ironik; është dëshpëruese. Është e ngjashme me një paradoks kur të akuzuarit i jepet goja e gjyqtarit. Ky veprim përbën legjitimimin e veprimeve të regjimit dhe dërgon një mesazh të rrezikshëm – se shkeljet e rënda të të drejtave të njeriut, nëse vazhdojnë për një kohë të gjatë, mund të anashkalohen nga organi kryesor botëror që synon të luftojë abuzime të tilla.
Një përshëndetje për senatorit Tommy TubervilleKurt Schlichter
Ky nuk ishte vetëm një gabim procedural i OKB-së. Është një abdikim i detyrës së tij morale dhe një fyerje ndaj vlerave të veta themelore që miliona njerëz në mbarë botën i mbajnë të dashura. Masa rrezikon të zbehë kredibilitetin e OKB-së dhe mund të shërbejë sinjë thirrje për regjimet e tjera autoritare. Nëse Irani, me të kaluarën e tij, mund të kryesojë një forum për të drejtat e njeriut, kush është i radhës? Ky episod padyshim do të shënohet si një kapitull i errët në analet e historisë së OKB-së.
Në analet e historisë, ku veprat e errëta të tiranëve janë skalitur me bojë të pashlyeshme, regjimi iranian mban një kapitull famëkeq. Me një trashëgimi rrëqethëse të dëmtuar nga shkelje të rënda të të drejtave të njeriut dhe një prirje për të eksportuar terror shumë përtej kufijve të tij, liderët e regjimit qëndrojnë si një dëshmi e fortë e ekstremeve të mizorisë njerëzore. Midis tyre, Udhëheqësi Suprem Ali Khamenei dhe presidenti i tij i zgjedhur, Ebrahim Raisi, u shfaqën të mëdhenj. Raisi, me të kaluarën e tij të tmerrshme si anëtar i ‘komisionit të vdekjes’ famëkeq të Teheranit, mban njollën e rëndë të urdhërimit të ekzekutimit të mijëra të burgosurve të ndërgjegjes, ‘krimi’ i vetëm i të cilëve ishte mbajtja e një ndërgjegjeje.
Është një travesti e drejtësisë, një tallje me idealet tona kolektive njerëzore, madje të mendosh për t’u dhënë individëve të tillë nderin e kryesimit të një organi të OKB-së. Në vend të kësaj, analet e drejtësisë kërkojnë një kurs tjetër: këta udhëheqës, duke mbajtur peshën e veprimeve të tyre keqdashëse, duhet të dalin në gjyq përpara një gjykate ndërkombëtare. Siç shkruan në letrën e tyre 180 ekspertë të njohur të të drejtave të njeriut, gjyqtarë, juristë, laureatë fisnikë dhe OJQ. Komisionerit të Lartë të OKB-së për të Drejtat e Njeriut, “Të lejosh një regjim famëkeq për kryerjen e masakrës së vitit 1988 dhe ekzekutimet e përditshme dhe nxitjen e luftës për të marrë përsipër një platformë prestigjioze të OKB-së është një kamë në zemrën e të drejtave të njeriut, nxit terrorizmin dhe rrezikon paqen rajonale dhe globale. Ai shkel në mënyrë të jashtëzakonshme vetë parimet mbi të cilat janë themeluar Kombet e Bashkuara dhe për të cilat miliona njerëz kanë sakrifikuar jetën e tyre. Kjo përfaqëson një njollë të errët në historinë e Kombeve të Bashkuara.”
Kombet demokratike dhe avokatët e të drejtave të njeriut duhet të shprehin kundërshtimin e tyre me zë të lartë dhe të qartë. Është e domosdoshme të sfidohet ky vendim, jo vetëm për hir të integritetit të OKB-së, por për shpirtrat e panumërt në Iran dhe në mbarë botën që shikojnë drejt OKB-së si një fener shprese dhe mbrojtëse të të drejtave të tyre themelore të njeriut.
Ndërsa bota përballet me tensionet në rritje dhe erozionin e vlerave demokratike, qetësimi i regjimeve si Irani nuk mund të jetë zgjidhja. Historia na ka mësuar se qetësimi i tiranëve vetëm i trimëron ata, duke i hapur rrugën mizorive më të mëdha dhe duke promovuar kulturën e mosndëshkimit.
Ne duhet të tregojmë se parimet nuk shiten dhe se komuniteti ndërkombëtar mbetet i përkushtuar ndaj kauzës së të drejtave të njeriut. Themeli i OKB-së u ndërtua mbi sakrificat e miliona njerëzve; ne u detyrohemi atyre dhe brezave të ardhshëm, të sigurohemi që ato sakrifica të mos ishin të kota.
Bota e qytetëruar duhet të dërgojë një mesazh të unifikuar, tingëllues – ne nuk do të qëndrojmë pranë pasi të drejtat e njeriut shkelen dhe nuk do të jemi bashkëfajtorë në degradimin e tyre. Koha e qetësimit ka mbaruar; tani është Koha e qetësimit ka mbaruar; tani është koha për veprim parimor