2 nëntor 2023 Të drejtat e njeriut
Irani duhet t’i japë fund politikave dhe praktikave ‘të cilat përbëjnë pandëshkueshmëri totale për aktet e persekutimit gjinor kundër grave dhe vajzave’, tha të enjten një grup ekspertësh të emëruar nga Këshilli i OKB-së për të Drejtat e Njeriut.
Ata lëshuan një deklaratë duke shprehur tronditje për vdekjen e Armita Geravand, adoleshentes që u rrëzua në metro në kryeqytetin e Iranit, Teheran, në fillim të këtij muaji, dyshohet se pas një grindjeje për mosmbajtjen e mbulesës së kokës ose hixhabit.
Sipas raporteve ndërkombëtare që citojnë mediat shtetërore, zonja Geravand vdiq të shtunën. Ekspertët kërkuan një hetim të pavarur, të shpejtë dhe të paanshëm për vdekjen e saj, duke vënë në dukje se qeveria pohon se ajo pësoi dëmtim të trurit nga rënia e saj.
UN_SPEkspertët
“Gratë dhe vajzat nuk duhet të ndëshkohen për veshjen ose mosveshjen e ndonjë veshjeje specifike dhe sigurisht që nuk duhet të rrezikojnë të humbasin jetën e tyre për këtë,” thanë ata.
Paralele me Mahsa Amini
Deklarata e tyre përsëriti shqetësimet e shprehura më parë tek autoritetet në Teheran për vendosjen e një kodi veshjeje për gratë dhe vajzat, dhe përdorimin e forcës së tepruar dhe të paligjshme kundër atyre që nuk respektojnë.
Kjo pasoi rishpërndarjen e të ashtuquajturës ‘polici të moralit’ të Iranit që nga fundi i korrikut, pas prezantimit të Ligjit të Dlirësisë dhe Hixhabit, për të cilin disa ekspertë të OKB-së janë të shqetësuar se është i papajtueshëm me parimet e barazisë gjinore dhe lirive të tjera themelore.
‘Ne jemi të tronditur nga paralelet midis rrethanave të vdekjes së Jina Mahsa Amini dhe vdekjeve më të fundit,’ shtuan ekspertët.
Zonja Amini, 22 vjeç, u arrestua në Teheran në shtator 2022 për dështimin e saj të pretenduar për të respektuar ligjin tashmë të rreptë të hixhabit dhe më vonë vdiq ndërsa ishte në paraburgim.
Dështimi për të hetuar
Ekspertët shprehën gjithashtu shqetësim dhe zhgënjim të madh për dështimin e autoriteteve për të kryer hetime të pavarura për vdekjet e grave dhe vajzave gjatë protestave mbarëkombëtare të shkaktuara nga vdekja e saj.
“Ne jemi të vetëdijshëm për hakmarrjet ndaj grave të tjera, përfshirë të famshmit, për refuzimin e respektimit të kodit të detyrueshëm të veshjes,” thanë ata.
“Edhe para miratimit të ligjit, pati raportime në rritje për gratë që përballeshin me veprime ligjore për shkelje të kodit të veshjes. Disa kanë humbur punën ose janë dënuar me burg, ndërsa të tjerë janë urdhëruar të kryejnë punë të detyruar.”
“Ne mbetemi të shqetësuar dhe të alarmuar nga politikat dhe praktikat e vazhdueshme në Iran, të cilat përbëjnë pandëshkueshmëri totale për aktet e persekutimit gjinor kundër grave dhe vajzave dhe i bëjmë thirrje qeverisë t’u japë fund atyre,” thanë ata.
Ekspertët që dhanë deklaratën ishin Javid Rehman, Raportues Special për situatën e të drejtave të njeriut në Iran; Morris Tidball-Binz, Raportues Special për ekzekutimet jashtëgjyqësore, të përmbledhura ose arbitrare; Reem Alsalem, Raportues Special për dhunën ndaj grave dhe vajzave, dhe anëtarët e Grupit të Punës për diskriminimin ndaj grave dhe vajzave.
Ata marrin mandatet e tyre nga Këshilli i OKB-së për të Drejtat e Njeriut dhe nuk janë staf i OKB-së dhe nuk marrin pagesë për punën e tyre.
