E marte, 20 Shtator 2016
NCRI – Në seancën e tridhjetë e tretë të Këshillit të të Drejtave të Njeriut të Kombeve të Bashkuara, e cila u mbajt nga 13 deri më 30 shtator 2016 në Gjenevë, 5 OJQ-të me status konsultativ të OKB-së, përveç pesë shoqatave të të drejtave të njeriut regjistruan një deklaratë, me titull “Masakra e të burgosurve politikë në vitin 1988, krim kundër njerëzimit “, kjo deklaratë është regjistruar dhe publikuar si një dokument zyrtar më 13 shtator 2016 nga Sekretariati i Këshillit për të drejtat e njeriut.
Në vijim është teksti i plotë i kësaj deklarate:
Këshilli i të Drejtave të Njeriut
Sesioni i Tridhjetë e tretë
Axhenda, pika 4
Situata e të drejtave të njeriut, që kërkojnë vëmendjen e Këshillit
Deklaratë e përbashkët e shkruar * paraqitur nga Partia Radikale kundra dhunes, Transnational dhe Transparty, organizatë joqeveritare me status konsultativ të përgjithshme, Shoqata e Grave Ndërkombëtare të të Drejtave të Njeriut, Francë Libertes: Fondation Danielle Mitterrand, organizatat joqeveritare me status special konsultativ, Development Educational International, Inc., “Mouvement contre le Racisme et pour l’amitié Entre les peuples”, organizata jo-qeveritare në regjistër
Masakra e të burgosurve politikë në Iran në vitin 1988 përbën një krim kundër njerëzimit
Në 9 gusht 2016 një dosje konfidenciale audio e një takimi të mbajtur më 15 gusht 1988 midis Ayatollah Hossein-Ali Montazeri ish trashëgimtar Ayatollah Khomeini dhe anëtarë i Ministrisë të Inteligjencës së Iranit dhe Gjyqësorit, u bë publike pas 28 vjet duke treguar detaje të reja të valës më të madhe të ekzekutimeve politike në botë që nga Lufta e Dytë Botërore. Në këtë audio autorët e masakrës së vitit 1988 konfirmojnë ekzekutimet me zërin e tyre.
Pas armëpushimit Iran-Irak, në korrik 1988, Ayatollah Khomeini lëshoi një fetva (dekret) ku thuhet:
“Si nje i pabesë Monafeqin (MEK / PMOI) nuk beson në Islam dhe ajo që thonë është përtej mashtrimit dhe hipokrizise, dhe si udhëheqësit e tyre që kanë pranuar se janë tradhtare, dhe si ata bëjnë luftë me Perëndinë, është deklaruar se ata që janë në burgje në të gjithë vendin dhe që mbeten te palëkundur në mbështetje te tyre për Monafeqin (Mek / PMOI), janë në e luftë me Perëndinë dhe janë dënuar me ekzekutim. Në Teheran, z Huxhet Ol-Islam Nayyeri, gjykatësi Sheriati, dhe z Eshraqi (prokurori i Teheranit) dhe një përfaqësues i Ministrisë Inteligjencës do të vendosin me shumicë votash mbi fatin e tyre. Në burgjet që gjenden në kryeqytetet provinciale gjyqtari Sheriatit, prokuror revolucionare, dhe anëtar i ministrisë inteligjencës do të bënte vendimin. Ata që janë përgjegjës për vendimet nuk duhet të jetë në mëdyshje ose të dyshimtë dhe duhet të jetë të egër në fytyrën e të pafeve “.
Kur u pyet nga Kreu i Gjyqësorit në qoftë se kjo fetva duhet të zbatohet për ata që kanë marrë tashmë dënimet e tyre me burg, Ayatollah Khomeini deklaroi:
“Në të gjitha rastet e mësipërme, nëse personi në çdo fazë apo në çdo kohë mban qëndrim dhe mbështet hipokritët (MEK / PMOI), ekzekutimi është dënimi. Do asgjësohen armiqtë e Islamit menjëherë. Për sa i përket rasteve, të përdoret cfardo kriteri që përshpejton zbatimin e vendimit. “
Bazuar në fetva Ajatollah Homeinit, komisione të ngjashme janë krijuar në të gjitha krahinat. Titulli zyrtar i komisionit ishte “Komisioni Amnistis”, por të burgosurit i quajtën ata si “komisioni i vdekjes”. Shumë prej të ekzekutuarve në këtë valë të ekzekutimeve ishin të burgosur të cilët ishin dënuar nga gjykatat revolucionare për disa vjet dhe po vuanin dënimin e tyre. Disa kishin përfunduar dënimet e tyre, por nuk e ishin liruar ose ishin burgosur pa baza. Të tjerë ishin liruar, por u ri-arrestua dhe u ekzekutuan gjatë masakrës të të burgosurve politikë.
Në audion e 15 gushtit1988 në takimin, z Montazeri dëgjohet ti adresoje komisionit vdekjes. Të pranishem janë Mostafa Hidh-Mohammadi, përfaqësuesi i Ministrisë për Inteligjencë; Hossein-Ali Nayeri, gjyqtar fetar; Morteza Eshraghi, Prokuror i Tehran dhe Ebrahim Raissi, Zëvendës Prokurori në Tehran. Pour-Mohammadi është aktualisht ministri i drejtësisë së Iranit, Nayyeri është kreu i Gjykatës së Lartë Disiplinore dhe Raissi është kreu i Astan Qods-e themelues të Razavi, një nga më të rëndësishmet të lidhura me politikën shtetërore dhe ekonomike në Iran. Ai është gjithashtu një kandidat për të pasuar Khamenei. Pikat e mëposhtme të takimit janë:
Montazeri:
“Në qytete të tjera, kanë kryer të gjitha llojet e gjërave (krime) … dhe në Ahwaz ajo ishte me të vërtetë e tmerrshme. Ky gjyqtar, në këtë qytet, në atë qytet, dënuan dikë për 5 vjet, 6 vjet, 10 vjet, 15 vjet. Tani shpallën ekzekutimin e këtyre njerëzve, ndërsa nuk ka pasur aktivitete të reja (nga i burgosuri) do të thotë se i gjithë sistemi gjyqësor ka qenë në faj .”
Duke iu drejtuar Pour-Mohammadi, përfaqësues i Ministrisë së Inteligjencës, Montazeri tha
“Inteligjenca kishte kontrolluar mbi (vrasjet) dhe kishte investuar në të. Ahmad Khomeini (djali i Khomeinit) ka qenë personalisht duke thënë se për 3-4 vjet që antarët e PMOI duhet të ekzekutohen të gjithë, edhe në qoftë se ata lexojnë gazetat e tyre, publikime apo deklarata. “
Montazeri:
“vajzat 15-vjeçare dhe gratë shtatzëna ishin mes të vrarëve. Në jurisprudencën shiite edhe në qoftë se një grua është ‘Moharreb’ (bërjen e luftës me Zotin), ajo nuk duhet të ekzekutohet, i thashë Khomeinin, por ai tha jo, do ekzekutohen edhe gratë gjithashtu. “
Si pasojë e zbatimit të fetva në disa burgje në të gjithë vendin, duke përfshirë burgun Dizel Kermanshah Abad, burgun Vakil Abad Mashad-së, Burgu Gachsaran, Burgu Khoramabad, Burgu Kerman, dhe Burgun Masjed Soleyman asnjë i burgosur i vetëm politik u kursyer.
In the aftermath of the implementation of the fatwa in some prisons across the country including Kermanshah’s Dizel Abad Prison, Mashad’s Vakil Abad Prison, Gachsaran Prison, Khoramabad Prison, Kerman Prison, and Masjed Soleyman Prison not a single political prisoner was spared. Në burgjet e tjera praktikisht të gjithë ata që ishin lidhur me Organizatën Mojahedin Popullore të Iranit (PMOI / MEK) u ekzekutuan. Në një nga repartet për gratë në Gohardasht (Raxhai-Shahr) burgun në qytetin e Karaj, vetëm katër nga 200 të burgosurave mbijetuan.
Menjëherë pas fillimit të masakrës së muxhahedinëve shumë prej atyre të lidhur me grupe të tjera politike u ekzekutuan gjithashtu.
“Komisioni i vdekjes “Procedurat
Sipas raporteve të shumta procedurat e komisionit të vdekjes ishte shumë e thjeshtë. Pyetja e parë ishte: “Cila është përkatësia juaj politike?” Ata që u përgjigjën‘Moxhahedin’ (PMOI) u dërguan në trekëmbësh. Përgjigjia e “saktë” ishte ‘Monafeqin’ (hipokritët, termi përçmues përdorur nga autoritetet iraniane për të përshkruar PMOI). Sipas Ayatollah Montazeri në disa qytete kjo përgjigje nuk ishte e mjaftueshme dhe pyetje e tjera që u paraqitën ishin:
– A jeni të gatshëm për të dhënë një intervistë televizive që dënon Monafeghin ?
– A jeni të gatshëm për të luftuar kundër Monafeqin?
– A jeni të gatshëm për të vënë varur një anëtar aktiv të Monafeqin?
– A jeni të gatshëm për të pastruar fushat e minuara për ushtrinë e Republikës Islamike?
Një përgjigje negative për ndonjë prej këtyre pyetjeve do të thoshte ekzekutim.
Varreza Masive
Ata qe u ekzekutuan në Teheran dhe në qytete të tjera janë varrosur në varreza masive. Në disa raste, më shumë se 100 trupa janë grumbulluar mbi njëri-tjetrin dhe nuk janë bërë hetime: sundimtarët e Iranit janë përpjekur për të fshirë të gjitha gjurmët e varrezave masive. Në fund të vitit 2008 dhe në fillim të vitit 2009, buldozerët rrafshuar vendin e varrezave masive në Khavaran Varrezat në lindje të Teheranit. Në një deklaratë më 20 janar 2009, Amnesty International këmbënguli që këto varreza duhet të mbahen të paprekura për hetime.
Komisioni i OKB-së për raportuesit e të Drejtave te Njeriut “mbi ekzekutimet arbitrare të cekura në raportin e vitit 1989,” Në ditët e 14, 15 dhe 16 gusht të vitit 1988, 860 trupa u transferuan nga burgu Evin [Teherani] për Zahra Varrezat Behesht-e.” Kjo pavarësisht nga fakti se shumica e të vdekurve ishin varrosur në varrezat masive në Khavaran.
Reza Malek, një ish-zyrtar i lartë i Ministrisë së Inteligjencës i cili u bë një informues, u arrestua dhe vetëm kohët e fundit u lëshua pasi kaloi 12 vjet në burg. Ai kishte dërguar fshehurazi një videoklip të Ban Ki-moon nga brenda burgut duke zbuluar se 33,700 njerëz janë ekzekutuar në pak ditë gjatë masakrës së1988.
Dr. Mohammad Maleki, kancelari i parë i Universitetit të Teheranit, pas revolucionit të vitit 1979 dhe një disidenti i shquar iranian në Iran, theksoi në një intervistë me TV DORR më 14 gusht 2016 që Reza Malek, i cili ka mbajtur një pozicion në ministrinë e inteligjencës dhe që është marrë me dokumentat dhe arkivat , ka deklaruar se më shumë se 30,400 nga të burgosurve të ekzekutuar ishin nga PMOI dhe 2000-3000 ishin të majtë dhe marksistët.
Raportet e pavarura
British Barrister Geoffrey Robertson, QC, kryetar i Gjykatës Speciale të OKB-së për Sierra Leone, publikoi një raport në thelluar dhe të dokumentuara në lidhje me këto vrasje në vitin 2010 edhe pse nuk ka qasje me të gjitha provat. Në librin e tij me titull “Mullah pa mëshirë”, deklaroi në mënyrë të qartë këto vrasje janë krime kundër njerëzimit dhe mund të klasifikohen si gjenocid. Gjyqtari Robertson fajëson komunitetin ndërkombëtar për mungesën dhe vendosmërinë në fytyrën e këtij krimi. Ai konkludon se mosveprimi i komunitetit ndërkombëtar dhe pandjeshmëri ndaj këtij krimi lejoi qeverinë iraniane të ndihet e lirë për të shkelur të drejtën ndërkombëtare dhe për të vazhduar shkeljen e të drejtave të njeriut. Ai përfundon:
“Në Iran masakrat ne burgu, për shkak të mizorisë së tyre janë llogaritur dhe projektuar nga udhëheqësit politikë dhe juridike të shtetit, janë më të dënueshme se krimet e tjera … Të dy udhëheqësit të cilët u këshilluan dhe zbatuan në 1988 masakrat, Khamenei dhe Rafsanjani janë përkatësisht Lideri Suprem dhe Kryetari i Këshillit te Përshtatshmëri, ndërsa gjyqtarët e Komitetit vdekjes mbeten në vendet e gjyqësorit. Ata meritojnë të dalin në gjyq në një gjykatë ndërkombëtare, të llojit që mund të krijohet vetëm nga Këshilli i Sigurimit. “(Faqe 104)
Ajo që ndodhi në burgjet e iranit në vitin 1988 mbetet një mbresë e thellë në trupin dhe shpirtin e popullit iranian. E vetmja mënyrë për të zbutur këtë plagë do të jetë një hetim i plotë dhe identifikimin e atyre që abuzuan me pushtetin e tyre për të ekzekutuar mijëra kundërshtar të tyre ideologjike.
Më 2 nëntor 2007, në 20 vjetorin e kësaj masakre, Amnesty International ka lëshuar një deklaratë që i referohet kësaj dite si një “masakër e të burgosurve”. Ajo shtoi: “. Amnesty International beson se ky ka qenë një krim kundër njerëzimit” Në raportin prej 25 dhjetorit 2005 e Human Rights Watch, këto vrasje janë referuar edhe si “krime kundër njerëzimit”.
Më 4 shkurt 2001, një artikull në gazetën britanike The Sunday Telegraph thuhet, “fetvaja Khomeinit kushtojë 30,000 jetë njerëzish.” Një dëshmitar i masakrave, u intervistua në vitin 2004 nën pseudonimin “Payam” nga gazeta kanadez Toronto Star, i cili deklaroi numri i ekzekutimeve në 30.000.
Kreu i Iranit dhe Afganistanit të Reporterëve pa Kufij ka konfirmuar të njëjtën gjë në gazetën franceze La Croix në vitin 2010.
Në një artikull të kohëve të fundit në lidhje me Ruandën, Mohammad Nourizad, një bashkëpunëtor i ngushtë i Ayatollah Ali Khamenei para shtypjes së kryengritjes në Teheran në 2009, shkruan: “Këtu, në një periudhe kohre të 2 ose 3 muaj, 33.000 burra, gra, fëmijë dhe pleq u burgosën, u torturuan dhe u ekzekutuan. Trupat e tyre u dërguan në varrezat e Khavaran dhe në tokat shterpë me kamionë dhe i varrosën në varreza masive, dhe ishin të lumtur për atë që kishin bërë ..”
Më 20 shtator 2013, në 25 vjetorin e këtyre mizorive, Federata Ndërkombëtare e të Drejtave të Njeriut (FIDH) njoftoi se dhe LDDHI klasifikoj ngjarjet e 1988 si ekzekutimet jashtëgjyqësore, arbitrare dhe krime kundër njerëzimit.” Sipas konventave ndërkombëtare nuk ka statut të kufizimeve për krime kundër njerëzimit. Kjo është bashkësi ndërkombëtare, duke përfshirë edhe Këshillin e të Drejtave të Njeriut dhe përgjegjësinë e Këshillit të Sigurimit për të marrë pjesë në këtë çështje dhe për të sjellë autorët para drejtësisë. Çfarë i jep kësaj cështje urgjencë, duhet marrë parasysh është se masakra dhe gjenocidi i vitit 1988 nuk ka një fund por ende vazhdon – ekzekutimi i 25 sunive më 2 gusht 2016 është një shembull i kohëve të fundit. Përveç kësaj autorët e masakrës të vitit 1988 ende mbajnë pozita kyçe dhe vazhdojnë të shtypin dhe vrasin në sektorë të ndryshëm të shoqërisë iraniane.
Në përfundim ne rekomandojmë që Komisioneri i Lartë i OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Këshilli i OKB-së të Drejtave të Njeriut dhe të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së të vendosin masakrën në axhendën e tyre dhe si një hap i parë të emërojnë një komision ndërkombëtar për të hetuar këtë krim mizor dhe për të dërguar këtë rast në Këshillin i Sigurimit të OKB-së.
Së fundi, ne i bëjmë thirrje Këshillit të Sigurimit të OKB-së për të formuar një gjykate ndërkombëtare në mënyrë që autorët e krimeve të dalin në gjyq.
Qendra Hands off Kaini Edmond Rajs, Shoqata së Humanitare Avokatët Association des Femmes Iraniennes en France Comite de soutien au droits de l’homme en iran OJQ (s) pa status konsultativ, kanë ndarë pikëpamjet të shprehura në këtë deklaratë.