Irani është përfshirë nga një krizë energjie në përkeqësim, ndërsa ndërprerjet e vazhdueshme të energjisë dhe mungesat e gazit natyror kanë çrregulluar jetën e përditshme në të gjithë vendin. Me temperaturat që bien dhe kërkesën për energji që rritet, më shumë se 20 provinca, përfshirë Teheranin, Alborzin dhe Isfahanin, kanë mbyllur shkollat dhe zyrat për ditë të tëra. Zyrtarët fajësojnë motin e ftohtë dhe konsumimin e shtuar të familjeve, por kritikët theksojnë keqmenaxhimin dhe hipokrizinë e qeverisë si shkaqet kryesore të kaosit.
Kriza nuk kufizohet vetëm në mungesën e energjisë elektrike. Shumë termocentrale janë detyruar të djegin mazut, një lëndë djegëse shumë ndotëse, për shkak të mungesës së gazit natyror. Kjo ka përkeqësuar ndotjen tashmë të rëndë të ajrit në Iran, me disa qytete që raportojnë nivele të rrezikshme të cilësisë së ajrit. Guvernatori i Teheranit, Mohammad Sadegh Motamedian, premtoi një zgjidhje brenda 10 ditësh, por pranoi se “mbylljet dhe çrregullimet do të shpallen çdo ditë,” duke nënvizuar mungesën e një plani afatgjatë.
Situata përkeqësohet nga qasja kontradiktore e qeverisë ndaj përdorimit të energjisë. Ndërsa u kërkon qytetarëve të kursejnë gaz dhe energji elektrike, regjimi vetë konsumon sasi të mëdha energjie për qëllime jo thelbësore. Ndërtesat publike, xhamitë dhe institucionet e lidhura me Gardën Revolucionare marrin energji elektrike falas ose me subvencione të mëdha, ndërsa iranianët e zakonshëm përballen me racionim.
Bitcoin dhe hipokrizia e regjimit
Një shembull i dukshëm i hipokrizisë së regjimit është përfshirja e tij në minimin e kriptomonedhave, një proces që konsumon sasi të mëdha energjie elektrike. Mostafa Rajabi, drejtori ekzekutiv i kompanisë shtetërore të energjisë elektrike në Iran, pranoi më herët këtë vit se fermat e paautorizuara të bitcoin kanë shkaktuar “një rritje anormale të konsumit” të barabartë me nevojat e të gjitha provincave. Ndërkohë që minatorët e vegjël ndëshkohen nga policia, operacionet e mëdha të lidhura me institucionet shtetërore vazhdojnë të funksionojnë pa u ndëshkuar.
“Ata shpërndajnë makineritë e tyre në disa apartamente për të shmangur zbulimin,” tha Masih Alavi, drejtori ekzekutiv i Viraminer, një kompani e licencuar nga qeveria për minimin. Natyra e pakontrolluar e këtyre operacioneve ka ngritur pyetje mbi prioritetet e qeverisë gjatë një krize energjetike.
Zemërimi publik arrin kulmin
Ndërsa ndërprerjet zgjasin me orë dhe ditë, protestat kanë shpërthyer në të gjithë vendin. Më 16 dhjetor, banorët e Zonës Industriale Golgun të Teheranit bllokuan autostradën Teheran-Saveh, duke brohoritur slogane kundër regjimit. Në Karaj, demonstratat e natës janë intensifikuar, me protestues që thërrasin “Vdekje Khameneit” dhe “Vdekje diktatorit” ndërsa përballen me ndërprerje të përsëritura të energjisë.
“Jemi zgjuar tani!” deklaroi një protestues në një video të përhapur gjerësisht online. “Çdo natë do të mblidhemi derisa ky regjim të bjerë!”
Zemërimi publik është ndezur më tej nga komentet e presidentit të regjimit, Masoud Pezeshkian, që minimizojnë krizën. Në një fjalim të fundit, ai tha: “Unë vesh rroba të ngrohta në shtëpi; edhe të tjerët mund të bëjnë të njëjtën gjë.” Kjo deklaratë, e parë si përçmuese dhe jashtë realitetit, ka intensifikuar më tej pakënaqësinë ndaj një qeverie që perceptohet si e shkëputur nga vuajtjet e qytetarëve të zakonshëm.
Një dështim sistemik
Paaftësia e regjimit klerik për të menaxhuar krizën energjetike është simptomë e dështimeve më të gjera sistemike. Regjimi po e vendos mbijetesën e vet dhe ambiciet rajonale mbi mirëqenien e popullit të tij. Ndërsa protestat bëhen më të zëshme dhe më të shpeshta, kriza energjetike po shndërrohet në një pikë shpërthimi për pakënaqësinë e gjerë ndaj regjimit.
Qytetarët e Iranit, të përballur me temperatura të ngrira, ajër të ndotur dhe ndërprerje të përditshme, nuk janë më të gatshëm të durojnë pasojat e keqmenaxhimit dhe hipokrizisë së qeverisë.
Establishmenti klerik mund të shpresojë se zemërimi do të zbehet, por me çdo ndërprerje dhe premtim të shkelur, plasaritjet në autoritetin e tij bëhen më të thella. Pyetja nuk është më nëse regjimi mund ta zgjidhë krizën energjetike, por nëse mund të përballojë valën në rritje të pakënaqësisë publike.
