Friday, March 29, 2024

Irani: Thirrja për ndarjen e fesë nga shteti avullon 

Mulla in StreetPas pushtimit të pushtetit në Iran në vitin 1979, Ruhollah Khomeini, ish-udhëheqësi suprem i regjimit klerikal, theksoi se “ruajtja e shtetit është një nga detyrimet më të rëndësishme fetare dhe intelektuale”.

Ai e bëri të qartë se detyrimi për të ruajtur sundimin klerik do të thoshte se feja dhe shteti duhet të ishin përgjithmonë të pandashëm. (Në të njëjtin libër), Khomeini tha: “Ata që duan të braktisin politikën janë praktikisht të gatshëm të braktisin Islamin”.Gjatë gjithë mbretërimit të Khomeinit, si dhe të pasardhësit të tij, Ali Khamenei, kërkesat për ndarjen e fesë nga shteti janë konsideruar si mallkim.

Mullahët e dinë se një ndarje e tillë, e cila është mbrojtur në mbarë botën që të paktën që nga Epoka e Iluminizmit, do të përshpejtojë përfundimisht rënien e afërt të regjimit.Por sot dëgjohen edhe thirrje nga brenda regjimit klerikal që tregojnë për shfaqjen e një përçarjeje të thellë të pushtetit. Ky konflikt tregon se tendencat e reja po zënë vend, që njohin domosdoshmërinë praktike të ndarjes së fesë nga shteti, kryesisht si rezultat i frikës për një kryengritje popullore.

Sipas agjencisë zyrtare të lajmeve IRNA, Taghi Rostamvandi, Ministër i Brendshëm dhe kreu i Organizatës së Çështjeve Sociale, tha më 16 janar se “indikatorë të ndryshëm tregojnë se dëshira për të krijuar ndryshime thelbësore në vend është në rritje”.Në një intervistë të veçantë televizive, ai deklaroi se ekziston një “tendencë në qeverisje të cilën ne mund ta interpretojmë si një tendencë laike, e cila është shumë e rrezikshme dhe alarmante”.

Hosseini Bushehri, kreu i Shoqatës së Mësuesve të Qomit, paralajmëroi gjithashtu në televizionin shtetëror më 24 janar: “Disa klerikë duhet të paralajmërohen që të mos bashkohen me të tjerët… Ata po mohojnë rrënjët e tyre dhe pretendojnë se feja duhet të ndahet nga politika!”Ndërsa po kryente predikimin e tij të namazit të së premtes, Mohammad Ali al-Hashem, përfaqësuesi i Udhëheqësit Suprem në Azerbajxhanin Lindor, foli gjithashtu për një “devijim brenda sistemit” dhe për “një fatkeqësi të quajtur promovimi i idesë së ndarjes së fesë nga politika, e cila është një plagë që kërcënon sistemin”.

Duke folur në Teheran, Ahmad Khatami, një klerik ekstremist që është i afërt me Khamenei, paralajmëroi më 23 janar: “Disa seminaristë dhe autoritete fetare po flasin për ndarjen e fesë nga politika dhe ata po tregojnë drejtimin e gabuar!”Thirrjet publike për një Iran laik dhe demokratik janë në rritje.

Ata po rriten aq shumë saqë as zyrtarët e regjimit nuk mund t’i injorojnë më. Pëshpëritjet e “ndarjes së fesë nga shteti” brenda vetë institucionit qeverisës janë bërë aq evidente sa Khamenei është detyruar të paralajmërojë për “ndarje” dhe “konfrontim” brenda sistemit. Kjo përçarje do të gërryejë dhe dobësojë më tej regjimin klerikal, duke e bërë atë më të brishtë dhe më të prekshëm ndaj një popullsie të zhgënjyer të trimëruar nga një lëvizje rezistence e organizuar dhe gjithnjë e më e fuqishme.