Ndërsa Irani i afrohet pesëvjetorit të protestave të nëntorit 2019, vendi e gjen veten të mbërthyer nga një krizë e rëndë socio-ekonomike, e intensifikuar nga strategjia e rrezikshme rajonale e Udhëheqësit Suprem Ali Khamenei. Pas kryengritjes mbarëkombëtare të vitit 2022, Khamenei thuhet se nisi një luftë rajonale, duke synuar të shmangë ankesat e brendshme në rritje. Megjithatë, një vit më vonë, duke u përballur me viktima të mëdha në mesin e forcave të tij prokurë dhe një ekonomi në rënie, qasja e Khameneit e ka lënë regjimin të pambrojtur, mbrojtjen e tij të tendosur si brenda dhe jashtë vendit.
Sfidat aktuale ekonomike kanë rindezur shqetësimet për protesta të ngjashme me ato të 2019 dhe 2022.
Lista në rritje e krizave të Iranit tani përfshin korrupsionin sistematik, represionin politik, degradimin e mjedisit, inflacionin e shfrenuar dhe dominimin e Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike (IRGC) në pothuajse të gjithë sektorët e ekonomisë. Ankesat shtesë përfshijnë ikjen e trurit, rënien e monedhës, ndotjen shkatërruese të ajrit dhe ujit, shpyllëzimin dhe mungesat e gjera të ushqimit dhe mjekësisë. Për shumë iranianë, lista është zgjatur, me shumë që i referohen këtyre ankesave si “80 milionë arsye” për ndryshim.
Në frontin ndërkombëtar, tensionet vazhdojnë të rriten pas vendimit të fundit të Gjermanisë për të mbyllur të gjitha konsullatat iraniane në përgjigje të ekzekutimit nga Irani të Jamshid Sharmahd, një shtetas i dyfishtë gjermano-iranian. Ministrja e Jashtme Annalena Baerbock njoftoi se ndërsa ambasada iraniane do të mbetet e hapur, marrëdhëniet diplomatike ishin përkeqësuar ndjeshëm dhe ajo i kërkoi BE-së të shtojë IRGC-në në listën e saj të organizatave terroriste. Ky veprim vjen pasi represioni i brendshëm i Iranit dhe abuzimet e të drejtave të njeriut tërheqin një shqyrtim më të madh në mbarë botën, me lëvizjen e Gjermanisë që shihet si një tregues i mosmiratimit evropian në rritje.
Duke shtuar vështirësitë e regjimit, monedha e Iranit arriti një rekord të ulët pas fitores së fundit të Donald Trump në zgjedhjet presidenciale në SHBA. Regjimi klerik thuhet se është i tmerruar nga rivendosja e mundshme e politikës së “presionit maksimal” të administratës së re të SHBA-së, e cila mund të përkeqësojë ndjeshëm trazirat ekonomike të Iranit dhe të hapë rrugën për më shumë trazira.
Brenda vendit, zyrtarët iranianë thuhet se kanë intensifikuar përpjekjet për t’u përgatitur për pasardhjen eventuale të Khameneit, nga frika se vdekja e tij mund të shkaktojë përpjekje mbarëkombëtare për të përmbysur regjimin. Spekulimet janë intensifikuar rreth djalit të Khameneit, Mojtaba, si pasardhësi i mundshëm, një lëvizje që shihet si një konsolidim i pushtetit brenda rrethit të brendshëm të liderit suprem.
Me presione në rritje si në frontin ndërkombëtar ashtu edhe në atë të brendshëm, Khamenei tani përballet me opsione të kufizuara dhe një popullsi të shqetësuar. Ndjenjat në rrugë i bëjnë jehonë një sfide në rritje, me thirrjet “Lufto dhe ne do të luftojmë” që jehonë në të gjithë vendin. Duke parë se investimi i tij në politikën e pajtimit perëndimor po ikën, dhe me forcat e tij përfaqësuese dhe strategjinë rajonale të dobësuara rëndë, Khamenei e gjen veten duke u përballur me një brez të ri – më të zemëruar, më të vendosur për ta bërë këtë një moment përcaktues për Iranin.
