Në një intervistë të fundit me UN Web TV, Mai Sato, Raportuesja Speciale e Kombeve të Bashkuara për të drejtat e njeriut në Iran, shprehu shqetësime të mëdha mbi peizazhin e të drejtave të njeriut në vend, duke u fokusuar veçanërisht në shkeljet e lirisë së shprehjes dhe tubimit.
Kërcënime ndaj shoqërisë civile dhe lirisë së shtypit
Sato tregoi se si shoqëria civile iraniane është vënë nën presion të intensifikuar, me avokatë të të drejtave të njeriut dhe gazetarë të kërcënuar, arrestuar dhe ndjekur penalisht shpesh me akuza të paqarta lidhur me sigurinë. Pasi burgosen, këta individë privohen shpesh nga kujdesi bazë shëndetësor, një situatë që rrezikon më tej mirëqenien e tyre dhe nënvizon kushtet e vështira me të cilat përballen të paraburgosurit në të gjithë vendin.
Përdorimi i dënimit kapital
Përdorimi i gjerë i dënimit me vdekje nga qeveria iraniane ka tërhequr gjithashtu kritika të ashpra. Duke cituar nenin 6 të Paktit Ndërkombëtar për të Drejtat Civile dhe Politike (ICCPR), Sato shpjegoi se ndërsa ky nen lejon dënimin me vdekje vetëm për “krimet më të rënda”, Komiteti i OKB-së për të Drejtat e Njeriut e interpreton këtë si zbatim vetëm për rastet e vrasjeve të qëllimshme. . Megjithatë, autoritetet ligjore të Iranit shpesh përdorin Nenin 6 për të justifikuar ekzekutimet me akuza më të gjera, duke çuar në një shkallë të lartë të ekzekutimit.
Përshkallëzimi në ekzekutime
Gjatë vitit të kaluar, Irani ka dëshmuar një rritje të konsiderueshme të ekzekutimeve, me të paktën 811 individë të raportuar të ekzekutuar midis tetorit 2023 dhe tetorit 2024, sipas burimeve të të drejtave të njeriut. Në mënyrë shqetësuese, këto shifra përfshijnë katër autorë të mitur. Valët e fundit të ekzekutimeve theksojnë përkeqësimin e situatës.
Reagimet nga Këshilli Kombëtar i Rezistencës së Iranit
Maryam Rajavi, Presidentja e zgjedhur e Këshillit Kombëtar të Rezistencës së Iranit (NCRI), dënoi ekzekutimet në rritje, duke i përshkruar ato si një taktikë nga Udhëheqësi Suprem Ali Khamenei për të mbytur mospajtimin publik dhe për të parandaluar kryengritjet e mundshme. Rajavi theksoi se çdo ekzekutim i lë familjet dhe fëmijët në zi, duke thelluar ciklin e humbjes dhe pikëllimit në mbarë vendin.
Në deklaratën e saj, Rajavi mbrojti izolimin e regjimit në skenën globale dhe bëri thirrje që liderët e tij të gjykohen për dekada të krimeve kundër njerëzimit dhe gjenocidit.
Një Thirrje për Përgjegjësi Ndërkombëtare
Shkalla e përshkallëzuar e ekzekutimeve në Iran, e kombinuar me raportet e përhapura të persekutimit dhe shtypjes, kërkon vëmendje urgjente ndërkombëtare. Ndërsa thirrjet për llogaridhënie bëhen gjithnjë e më të forta, avokatët e të drejtave të njeriut i bëjnë thirrje komunitetit global të ndërmarrë veprime të forta dhe të unifikuara për të mbështetur shoqërinë civile të Iranit, për të dënuar praktikat e regjimit dhe për të mbrojtur një sistem drejtësie që respekton të drejtat themelore të njeriut.
Kjo valë represioni dhe dhune e udhëhequr nga shteti kundër disidentëve dhe popullsive të margjinalizuara jo vetëm që prek jetën individuale, por gjithashtu paraqet një sfidë të rëndësishme për parimet themelore të të drejtave të njeriut në nivel global.
