Udhëheqësit dhe Ligjvënësit Dënojnë Ekzekutimet në Iran: Konferenca NCRI në Westminster për një Republikë Demokratike

Nga
Shahriar Kia
-
249
Udhëheqësit dhe Ligjvënësit Dënojnë Ekzekutimet në Iran:
Konferencë ndërkombëtare e mbajtur nga NCRI në Londër për të nderuar Ditën Botërore Kundër Dënimit me Vdekje – 11 tetor 2025

Më 11 tetor 2025, ligjvënës ndërkombëtarë, mbrojtës të të drejtave të njeriut dhe figura politike u mblodhën në Church House Westminster në Londër për një konferencë madhore të organizuar nga Këshilli Kombëtar i Rezistencës së Iranit (NCRI). Ngjarja, e cila shënoi Ditën Botërore Kundër Dënimit me Vdekje, bashkoi zëra nga Evropa dhe më gjerë për të dënuar rritjen e ekzekutimeve në Iran dhe për të mbështetur vizionin e NCRI-së për një Iran demokratik e laik nën drejtimin e Presidenteve të zgjedhur Maryam Rajavi.

Folësit e përshkruan regjimin klerikal të Iranit si një “përbindësh vdekjeje” dhe “kryeqyteti botëror i dënimit me vdekje.” Në të gjithë konferencën u përsërit thirrja “Jo Shahut, jo mullahëve,” duke theksuar refuzimin e monarkisë dhe teokracisë në favor të Planit me Dhjetë Pika të Rajavit për një republikë të lirë dhe demokratike.

Fjalimi Kryesor i Maryam Rajavit

Në fjalën e saj kryesore, Maryam Rajavi e përshkroi regjimin klerikal si një sistem që “mbështetet mbi ekzekutimet dhe shtypjen,” duke raportuar mbi 1,200 ekzekutime në nëntë muajt e parë të vitit 2025—numri më i lartë në pothuajse katër dekada. Ajo e lidhi këtë rritje me frikën e regjimit ndaj pakënaqësisë në rritje, duke theksuar se “çdo pikë gjaku e derdhur nga regjimi” dëshmon për dëshpërimin e tij. Rajavi dënoi ekzekutimet e fundit të anëtarëve të PMOI (Organizata e Muxhahedinëve të Popullit të Iranit) Behrouz Ehsani dhe Mehdi Hassani, si dhe vdekjen e të burgosurës politike Somayeh Rashidi për shkak të neglizhencës mjekësore.

Rajavi i krahasoi këto krime me masakrën e vitit 1988, ku u vranë 30,000 të burgosur politikë, duke paralajmëruar se “të njëjtët kriminelë që urdhëruan atë gjenocid” sot mbajnë pozitat më të larta në gjyqësor dhe qeveri. Duke refuzuar çdo formë diktature, ajo ripërsëriti, “Jo Shahut, jo mullahëve,” dhe paraqiti Planin me Dhjetë Pika si një rrugë drejt një republike laike e demokratike, me barazi gjinore, pavarësi gjyqësore dhe shfuqizim të dënimit me vdekje. “Liria dhe demokracia,” deklaroi ajo, “do të fitohen nga guximi i popullit tonë dhe nga uniteti i bashkësisë ndërkombëtare.”

Dënimet dhe Thirrjet për Veprim nga Ligjvënësit

Baronesha O’Loan nga Dhoma e Lordëve e Mbretërisë së Bashkuar shpalli një deklaratë globale të nënshkruar nga mbi 500 personalitete, që kërkonte t’i jepet fund ekzekutimeve dhe pandëshkueshmërisë. Ajo theksoi se “çdo tre orë e gjysmë, një person ekzekutohet në Iran,” dhe kërkoi që krimet e Teheranit t’i referohen Gjykatës Ndërkombëtare Penale (ICC) dhe të vendosen sanksione ndaj Ali Khameneit dhe zyrtarëve të lartë të gjyqësorit.

Ingrid Betancourt, ish-senatore kolumbiane, mbajti një nga fjalimet më të fuqishme të ditës. Ajo e quajti ngjarjen “një sallë ndërgjegjeje.” Ajo tha se ekzekutimet në Iran janë “një instrument barbarie” që mbjell frikë. Betancourt lavdëroi guximin moral të Maryam Akbari Monfared, e burgosur për 16 vjet për drejtësi. Monfared kërkon drejtësi për të afërmit e ekzekutuar në vitin 1988. Betancourt përmendi edhe ata që marrin pjesë në grevat “Jo Ekzekutimeve të së Martës.” Ajo i bëri thirrje botës të heqë dorë nga politika e pajtimit. Betancourt kërkoi mbështetje për NCRI-në dhe PMOI-në. Ajo i quajti ato “një forcë morale dhe rruga e vetme përpara.”

Ish-Kryetari i Parlamentit Britanik, John Bercow, e dënoi regjimin iranian si “një shtet fashist” përgjegjës për shumicën e ekzekutimeve në botë. Duke përmendur rastet e Ehsanit, Hassanit dhe Rashidit, ai i quajti veprimet e regjimit “vrasje të qëllimshme.” Duke përsëritur moton e ditës, ai deklaroi, “Jo Shahut, jo mullahëve — po demokracisë dhe barazisë,” dhe kërkoi që qeveria britanike të bëjë prioritet të përditshëm të politikës së jashtme mbrojtjen e të drejtave të njeriut.

Zëra Evropianë dhe Ndërkombëtarë

Senatori italian Giulio Terzi, ish-ministër i Jashtëm, dënoi Iranin për sfidimin e prirjes globale drejt një moratoriumi të ekzekutimeve. Ai e quajti Korpusin e Gardës Revolucionare Islamike (IRGC) “kokën e gjarprit” dhe kërkoi që ai të shpallet organizatë terroriste. Duke refuzuar çdo bashkëpunim me ish-princin Reza Pahlavi, ai theksoi, “As me mullahët, as me Shahun — opsioni i tretë është NCRI.”

Profesori Javaid Rehman, ish-raportues special i OKB-së për Iranin, paralajmëroi se ekzekutimet kanë arritur “përmasa të paprecedentë,” duke kaluar 1,000 vetëm në vitin 2025. Ai e quajti dënimin me vdekje një mjet të shtypjes politike dhe kërkoi krijimin e një mekanizmi ndërkombëtar përgjegjësie për ndjekjen penale të autorëve të masakrës së vitit 1988 dhe krimeve të vazhdueshme. “Bota dështoi në vitin 1988,” tha ai. “Nuk duhet të dështojë përsëri.”

Ish-ministrja britanike Dame Theresa Villiers dënoi përdorimin e ekzekutimeve dhe atentateve nga regjimi si mjete pushteti. Ajo zbuloi se që nga viti 2022 janë bërë të paktën 15 përpjekje atentatesh ndaj disidentëve në Britani. Villiers kërkoi rivendosjen e sanksioneve dhe referimin e dosjes së Iranit në Këshillin e Sigurimit të OKB-së. Ajo kërkoi gjithashtu shpalljen e IRGC-së si organizatë terroriste. Villiers theksoi se Plani me Dhjetë Pika i NCRI-së ofron një model për një republikë demokratike dhe laike.

Senatori irlandez Gerard Craughwell dënoi vrasjet e regjimit—1,850 në 14 muajt e fundit, përfshirë 61 gra—duke i quajtur ato “vrasje, jo drejtësi.” Ai bëri paralele me luftën e Irlandës për pavarësi. Craughwell tha: “Ashtu si Irlanda u bë Republikë, kështu do të bëhet edhe Irani.” Ai bëri thirrje për mobilizim global për t’i dhënë fund ekzekutimeve.

Zërat nga Rezistenca dhe Diaspora Iraniane

Dowlat Nowrouzi, përfaqësuese e NCRI-së në Mbretërinë e Bashkuar, dënoi “gjyqësorin brutal” të regjimit dhe zbuloi se Njësitë e Rezistencës së PMOI kanë kryer 39,000 veprime kundër regjimit në 135 qytete gjatë vitit të kaluar. Ajo kërkoi njohjen ndërkombëtare të së drejtës së popullit iranian për të rrëzuar teokracinë. Ajo kërkoi gjithashtu ndjekjen penale të Khameneit dhe kreut të gjyqësorit, Mohseni-Eje’i.

Massoud Zabeti, në emër të komunitetit iranian, tha se koha e pajtimit ka marrë fund. Ai përmendi një deklaratë të nënshkruar nga personalitete transatlantike, përfshirë Tom Ridge dhe Michael Mukasey. Zabeti theksoi frikën e regjimit nga ndikimi në rritje i PMOI-së.
Ai paralajmëroi se Teherani eksporton “vdekje dhe terror” në rajon dhe përtej tij, duke deklaruar, “Koha juaj ka mbaruar.”

Disa pjesëmarrës të rinj iraniano-britanikë ndanë dëshmi personale. Rosa Zarei nderoi të afërmit e ekzekutuar në vitin 1988, ndërsa Azadeh Hosseini kujtoi familjarë të persekutuar si nga Shahu, ashtu edhe nga mullahët, duke përsëritur, “Jo Shahut, jo Mullahëve — po lirisë.” Studentja e drejtësisë Neda Zabeti dhe mjeku i ri Omid Ebrahimi dënuan gjyqet e politizuara dhe lavdëruan Njësitë e Rezistencës Rinore si “brezi rebel që thotë po lirisë.” Rana Rahmanfard i bëri thirrje qeverive perëndimore të zëvendësojnë fjalët me veprime dhe të qëndrojnë fort përkrah NCRI-së dhe PMOI-së.

Konferenca në Westminster përfundoi me një thirrje të bashkuar për drejtësi, përgjegjësi dhe ndryshim demokratik në Iran. Në të gjitha fjalimet u përcoll i njëjti mesazh: bashkësia ndërkombëtare nuk duhet të heshtë ndërsa ekzekutimet rriten. Pjesëmarrësit shprehën solidaritet me lëvizjen e Maryam Rajavit. Ata e panë Planin me Dhjetë Pika të NCRI-së si rrugën e vetme të vlefshme. Ky plan synon një Iran pa ekzekutime, pa tortura dhe pa tirani.

ARTIKUJ TË NGJASHËMMË SHUMË NGA AUTORI